Οι ανεμογεννήτριες και το κράτος σε ρόλο "σκηνοθέτη"

>>Του Γιώργου Παγούδη.

Σε κλίμα έντασης και έντονης καχυποψίας πραγματοποιήθηκε χθες Τετάρτη η ενημερωτική ημερίδα για τις ανεμογεννήτριες που διοργάνωσε η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και ειδικότερα μετά από πρωτοβουλία του αντιπεριφερειάρχη Κ. Γαννιάρη.

Μόνο που αν η ημερίδα αυτή σκοπό είχε να δώσει απαντήσεις και  να ρίξει γέφυρες ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές μάλλον το αντίθετο κατάφερε.

Μετά από 5,5 ώρες εξαντλητικής διαδικασίας και υπό το βάρος της πρόσφατης απόφασης του Συνηγόρου του Πολίτη που επέστρεψε στο ΥΠΕΚΑ την μελέτη ως ελλιπή,  το μόνο που απέμεινε ήταν ερωτήματα να αιωρούνται και ένας ακόμη βαθύτερος διχασμός ανάμεσα σε εταιρεία και την πρωτοβουλία πολιτών που αντιστέκεται  στα σχέδια ανάπτυξης ανεμογεννητριών. Αποτέλεσμα μιας πρόχειρης νομοθεσίας που είναι θέμα χρόνου να  καταρρεύσει σύντομα μαζί  με τους υπό κατάρρευση εμπνευστές της.

Συνοπτικά τα ερωτήματα που απαντήθηκαν αφορούσαν κυρίως το νομικό πλαίσιο και προήλθαν από τους εκπροσώπους των ανεξάρτητων αρχών οι οποίες με κυριότερη τη ΡΑΕ και τον κ Νίκο Μπουλαξή έδωσαν το περίγραμμα κάτω από το οποίο το ελληνικό κράτος εκχώρησε με απευθείας ανάθεση το δικαίωμα ανάπτυξης ΑΠΕ σε τρεις –τέσσερεις εταιρείες χωρίζοντας κυριολεκτικά την Ελλάδα σε ανάλογο αριθμό οικοπέδων και απαξιώνοντας θεσμικά και πολιτικά τη τοπική αυτοδιοίκηση και συνάμα τις τοπικές κοινωνίες. Φέρνοντας τις δύο πλευρές τελικά σε σύγκρουση.

Έτσι  το νομικό πλαίσιο αυτή τη στιγμή επιτρέπει την χωροθέτηση ανεμογεννητριών παντού όπου εξυπηρετεί τις εταιρείες,  οι οποίες διατηρούν την ευχέρεια να δεσμεύουν ολόκληρες περιοχές ακόμα και αν αυτές είναι κατοικημένες ή ιδιόκτητες .

Η περιβαλλοντική νομοθεσία μάλιστα διαμορφώθηκε ανάλογα ώστε να είναι πολύ δύσκολο αν όχι αδύνατον να προσβάλει κάποιος τις όποιες αυθαίρετες κατά βάση εκτιμήσεις ενώ επιπλέον στις εταιρείες αυτές η ΔΕΗ υποχρεούται να πληρώνει κόστος 25% επιπλέον ως «μπόνους» στο όνομα μιας θολής εθνικής στρατηγικής ανάπτυξης ΑΠΕ που προβλέπει την με κάθε κόστος  κάλυψη του 30% των ενεργειακών αναγκών από ΑΠΕ.

Στα του ρεπορτάζ τώρα  στην αίθουσα πολλές αντιδράσεις συνάντησε η άποψη του δρ. Μηχανολόγου Μηχανικού Γ.  Κάραλη που κλήθηκε από τον κ Γαννιάρη ώστε να εξετάσει το βάσιμο των υποψιών που έχει διατυπώσει η πρωτοβουλία πολιτών  για αλλαγή του μικροκλίματος και συνάμα τον κίνδυνο επηρεασμού της καλλιέργειας μαστίχας

Αναφερόμενος στη περίπτωση της Καλιφορνίας ο κ Κάραλης έδειξε σε διαφάνειες το πάρκο που λειτουργεί εκεί υποστηρίζοντας  ότι όντως οι συγκεκριμένες επηρέασαν το μικροκλίμα της περιοχής αλλά κυρίως λόγω του αριθμού τους που φτάνει τις 2000 σε αριθμό. Ο ίδιος υποστήριξε ότι κάτι τέτοιο αποκλείεται να συμβεί στη Χίο αφού και η διάταξη τους εκεί είναι διαφορετική (τύπου ενιαίου μπλογκ) αντίθετα με εδώ όπου οι 75 είναι διασκορπισμένες ενώ και το έδαφος παρουσιάζει έντονο ανάγλυφο με βουνοκορφές και άλλα αντί της πεδιάδας που έχουν τοποθετηθεί στη μακρινή Καλιφόρνια.

Πάντως και ο ίδιος παραδέχθηκε ότι ανάλογη μελέτη για τη Χίο και ειδικά για τη καλλιέργεια μαστίχας δεν έχει γίνει. Κάτι που όπως ξεκαθαρίστηκε στη συνέχεια από την επιτροπή θα ήταν και το ζητούμενο εκ μέρους μιας ολοκληρωμένης μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Πολλά ερωτήματα δημιουργήθηκαν και για τις θέσεις εργασίας αφού ο εκπρόσωπος της  εταιρείας κ Τσαντήλας υποστήριξε ότι αυτές θα ανέλθουν σε 810 θέσεις κατά την διάρκεια της κατασκευής και 143 μόνιμες σε όλο το Βόρειο Αιγαίο μετά. «Άμεσες και έμμεσες» όπως έσπευσε να διευκρινίσει στη συνέχεια.

Από τη πλευρά της επιτροπής  αντίθετα προβλήθηκε η καταστροφή που όπως είπαν επέρχεται σε σημαντικά μνημεία με κυριότερο την Ελληνοστράτα τον αρχαίο κτιστό δρόμο που έχει αφεθεί στη τύχη του να καταρρέει και τώρα κινδυνεύει με αφανισμό.

Οι ίδιοι υπολόγισαν τις θέσεις μόνιμες εργασίας το πολύ σε δεκαπέντε (κάτι που μάλλον ισχύει με δεδομένο ότι στην Εύβοια –όπως είπε ο κ Ρόσσης από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας είναι δέκα εξειδικευμένες - ενώ επιπλέον τόνισαν ότι οι συγκεκριμένες ανεμογεννήτριες που επιλέχθηκαν έχουν διάρκεια ζωής μόνο 15 ετών, θέτοντας παράλληλα τον προβληματισμό για την μετέπειτα τύχη τους. Το πιο σοβαρό όμως ερώτημα που έθεσαν και που δεν πήρε καμία απάντηση αφορούσε την σύνδεση του τοπικού σταθμού παραγωγής ενέργειας με τις ανεμογεννήτριες αφού τίποτα προς στιγμή τουλάχιστον δεν συνηγορεί  σε μια τέτοια εξέλιξη.

Παρά τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο που παρείχε το ανώτατο στέλεχος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες Γιώργος Τσιπουρίδης η αλήθεια είναι ότι κανείς σαφής σχεδιασμός  δεν υπάρχει παρά μόνο μια θολή πρόβλεψη στο πλαίσιο της «συνήθους» όπως υποστήριξε τακτικής ο κ Τσιπουρίδης. 

Θέμα προκύπτει και με τις παραλίες στη Σιδηρούντα αφού η Γερίντα προορίζεται για σημείο σύνδεσης με βαριές κατασκευές ενώ το Μετόχι για σημείο εκφόρτωσης των ανεμογεννητριών.

Σε όλα αυτά οι εκπρόσωποι της εταιρείας αλλά και των Ανεξάρτητων Αρχών αντέτειναν τα αυτονόητα  οφέλη από την ανάπτυξη των ΑΠΕ σε περιβάλλον και οικονομία συνολικά αλλά και τοπικά με την παροχή οικονομικών ανταλλαγμάτων της τάξης του 3% το οποίο μεταφράζεται σε περίπου 1,3 εκ ευρώ  ετησίως στη καλύτερη περίπτωση.

Ερωτήματα και μάλιστα σοβαρά δημιουργεί και η ασάφεια που υπάρχει σε σχέση με το σημείο σύνδεσης με τον ηπειρωτικό κορμό αφού άλλοι μιλούν για Χίο και άλλοι για Λέσβο. Επιλογή όμως που είναι κρίσιμη και σχετίζεται και με τους περιβαλλοντικούς όρους. 

Πολύς λόγος έγινε και για τις ορνιθολογικές μελέτες που παρουσιάζουν κενά αφού όπως ειπώθηκε η εγκατάσταση απειλεί ενδημικά και αποδημητικά είδη που διαβιώνουν εκεί καθώς και δέκα είδη χλωρίδας.

Απαντώντας εκπρόσωπος της εταιρείας σημείωσε ότι αυτές προχωρούν κανονικά και είναι θέμα χρόνου να παρουσιαστούν και επίσημα.

Ερωτήματα που αφορούν το ιδιοκτησιακό των περιοχών έθεσε και ο δήμαρχος Χίου Πολ. Λαμπρινούδης αναρωτώμενος που ανήκουν αυτές οι περιοχές και αν μπορεί ο δήμος να συμμετέχει ως μέτοχος και μάλιστα σε ποσοστό 30% -35% στην επένδυση έναντι της παραχώρησης χρήσης γης. 

Πρόβλεψη για εμπλοκή του θέματος στο Υπ. Πολιτισμού κατέθεσε ο Γιάννης Μαλαφής ενώ τη πλήρη αντίθεση τους κατέθεσαν οι εκπρόσωποι των περιφερειακών και δημοτικών παρατάξεων του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ. (Τεντόμας , Κόρακας κ.α)

Εκ μέρους των άλλων πολιτικών αρχών το παρών έδωσε διακριτικά  ο νεοεκλεγείς βουλευτής Κ. Τριαντάφυλλος χωρίς να τοποθετηθεί ενώ λίγοι ήταν και οι περιφερειακοί ή και δημοτικοί σύμβουλοι με ανάμικτες διαθέσεις ανεξαρτήτως παράταξης. Ακόμα λιγότεροι ήταν οι μέχρι χθες υποψήφιοι βουλευτές -και κυρίως «εισαγωγής»- που κόπτονταν για το καλό της Χίου και εκκωφαντική η απουσία του Κ . Μουσουρούλη οποίος μάλιστα από τον Γ. Αμπαζή  καταγγέλθηκε ως «πλασιέ των ανεμογεννητριών» αφού διετέλεσε για μεγάλο διάστημα  Γ.Γρ Ανάπτυξης επί υπουργείας Χατζηδάκη.    

Συμπέρασμα ασφαλώς και δεν υπήρξε αλλά έγινε σαφές από όλους ότι το έργο  δεν θα προχωρήσει με τέτοιου βαθμού  αντιδράσεις και ειδικά σε μια τόσο ρευστή πολιτικά περίοδο.

Και τι πρέπει να γίνει;

Ευθύνη λοιπόν όλων και κυρίως τη εταιρείας είναι να ξεκινήσει ένα ειλικρινή διάλογο με τους τοπικούς φορείς και με όσους χρόνια τώρα προωθούν την ορθή χρήση των ΑΠΕ αλλά τώρα αντιδρούν , ώστε σε περίπτωση που βρεθεί κοινός τόπος –όχι μόνο εγκατάστασης- αλλά κυρίως φιλοσοφίας να προχωρήσουν.

Διαφορετικά το μόνο που θα πετύχουν θα είναι η γιγάντωση των αντιδράσεων και η απομάκρυνση της προοπτικής αξιοποίησης του πλούσιου αιολικού δυναμικού των νησιών.

Απαραίτητο πάντως θεωρείται και είναι η επανεξέταση του θεσμικού πλαισίου ώστε τουλάχιστον οι τοπικές κοινωνίες να πάψουν να αντιμετωπίζονται ως κομπάρσοι σε ένα θέατρο του παραλόγου με το κράτος σε ρόλο  σκηνοθέτη μιας κακοστημένης  «εμπορικής» παράστασης….