Παρουσίαση σχεδίου Μουσουρούλη για τη νησιωτική πολιτική

Ο Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, Κωστής Μουσουρούλης, ενημέρωσε σήμερα το μεσημέρι τους βουλευτές που εκπροσωπούν (εν μέρει ή εις ολόκληρο) νησιωτικές περιφέρειες για το σχέδιό του για μια ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική.

Ακολουθεί η ομιλία του κ. Μουσουρούλη, κατά την έναρξη της συνάντησης με τους βουλευτές στο κοινοβούλιο:

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη.

Πολλά οφείλουμε να αλλάξουμε στον τρόπο που σκεφτόμαστε, για να γίνουμε πιο αποτελεσματικοί και για να πετύχουμε περισσότερα και καλύτερα με λιγότερους πόρους.

Στο πνεύμα αυτό, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου διαρθρώνει το σχεδιασμό του σε επτά στρατηγικές επιλογές.

Μια από αυτές είναι ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ολοκληρωμένης πολιτικής για την αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων που δημιουργεί στην αναπτυξιακή διαδικασία των νησιών μας η γεωγραφική ασυνέχεια.

Ένα καλό αρνητικό παράδειγμα είναι οι μεταφορές.

Σήμερα τόσο η ακτοπλοΐα όσο και η αεροπλοΐα λειτουργούν ανεξάρτητα, αυτό σημαίνει ότι στο σχεδιασμό τους δεν υπεισέρχεται ο συνδυασμός των μέσων ή ο συντονισμός δρομολογίων. Δηλαδή, η αντιμετώπιση δεν είναι ολοκληρωμένη.

Παράλληλα, η λογική του δημόσιου αγαθού, που απαιτεί την αδιάκοπη παροχή μεταφορικών υπηρεσιών, μας έχει οδηγήσει στο να αγνοούμε τη λογική της οικονομικής βιωσιμότητας μιας υπηρεσίας, η οποία απαιτεί να λαμβάνεται υπόψη και το δεδομένο της έντονης εποχικότητας. Δηλαδή η αντιμετώπιση δεν είναι εξειδικευμένη.

Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε επιλέξει τέσσερις συγκεκριμένους άξονες δράσης:

1.        Τη διαμόρφωση νησιωτικής πολιτικής μέσω της εφαρμογής «ρήτρας νησιωτικότητας». Αυτό σημαίνει να εξετάζονται τα νομοθετήματα και οι ασκούμενες πολιτικές ως προς τις επιπτώσεις τους στο νησιωτικό χώρο, και όπου απαιτείται να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές.

2.        Τη διαμόρφωση προγραμμάτων νησιωτικής πολιτικής σε κρίσιμες κλαδικές πολιτικές, όπως η χωροταξία, η διαχείριση στερεών αποβλήτων, η αγροτική ανάπτυξη κλπ.

3.        Την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος, με την εφαρμογή σχετικών Κοινοτικών οδηγιών, την αναβάθμιση των μέσων προστασίας κλπ.

4.        Την ανάπτυξη των θαλάσσιων συγκοινωνιών και μεταφορών, με την αναδιοργάνωση των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και της εποπτείας τους.

Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα που σας παρουσιάζουμε σήμερα εξειδικεύει τον πρώτο άξονα δράσης: τη «ρήτρα νησιωτικότητας».

Πρόκειται για ένα κείμενο εργασίας, η σύνοψη του οποίου σας διανεμήθηκε με την πρόσκληση για τη σημερινή μας συνάντηση.

Το κείμενο αυτό βασίζεται στη σημαντική μελέτη για τα Ευρωπαϊκά νησιά που διεξήγε το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού προγράμματος ESPON, καθώς και στις δικές μου παρεμβάσεις σε συνεργασία με το Γενικό Γραμματέα.

Μέρος των θέσεών μας το έχω ήδη παρουσιάσει κατά τις προγραμματικές δηλώσεις και στο πλαίσιο ενημέρωσης που έκανα στα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου.

Οι άξονες προτεραιότητας στους οποίους οργανώσαμε τη στρατηγική μας είναι τρείς:

Ποιοτικά νησιά, πράσινα νησιά, και νησιά ίσων ευκαιριών.

Η προτεραιότητα «Ποιοτικά Νησιά» συνδέεται με την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να παραμένουν ανταγωνιστικές στην εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Δεδομένου ότι οι στρατηγικές για μαζική χαμηλού κόστους παραγωγή δεν είναι εφικτές στα νησιά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (μικρό μέγεθος, μικρή αγορά, περιορισμένοι φυσικοί και ανθρώπινοι πόροι, χαμηλή προσπελασιμότητα, εύθραυστο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον) μόνο επώνυμα αγαθά και υπηρεσίες βασισμένα σε τοπικούς πόρους και τεχνογνωσία μπορούν να είναι ανταγωνιστικά σε ειδικές αγορές.

Η προτεραιότητα «Πράσινα Νησιά» συνδέεται με την ύπαρξη περιορισμένων φυσικών πόρων. Η στρατηγική βασίζεται στη μείωση της χρήσης κρίσιμων και «ακριβών» πόρων όπως το νερό, η ενέργεια, το έδαφος με παράλληλη ανακύκλωση κάθε είδους αποβλήτων που παράγονται από τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ενδεικτικό στοιχείο της ανάγκης παρέμβασης είναι η αύξηση των αιτημάτων για φράγματα, μονάδες αφαλάτωσης νερού και για επέκταση των μονάδων παραγωγής ενέργειας.

Η προτεραιότητα «Νησιά Ισων Ευκαιριών» στοχεύει στην παροχή στους κατοίκους και στους επιχειρηματίες των νησιών ευκαιρίες ισοδύναμου αποτελέσματος με εκείνο που έχουν οι κάτοικοι της ηπειρωτικής χώρας και θεωρείται ως ένας πυλώνας δημοκρατίας. Η προτεραιότητα αυτή οφείλει να οδηγήσει σε συγκεκριμένες διοικητικές ρυθμίσεις όπως η δημιουργία κατάλληλων δομών για να παρέχουν σειρά υπηρεσιών σε επίπεδο νησιού χωρίς οι κάτοικοι τους να είναι υποχρεωμένοι να μετακινηθούν έξω από τα όριά του και να είναι ισοδύναμης ποιότητας και χωρίς πρόσθετο κόστος.

Εκτός από την ολοκλήρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος για την οποία προσβλέπω στη συνεργασία σας, με την κατάθεση απόψεων και προτάσεων, θα ήθελα να αναφερθώ και σε μια σειρά δράσεων που προγραμματίζουμε.

Αναδιοργάνωση Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (ΓΓΑΝΠ)

Στο πλαίσιο της προσπάθειας δημιουργίας επιτελικού κράτους, προχωρούμε άμεσα στον επανασχεδιασμό των δομών και των αρμοδιοτήτων της ΓΓΑΝΠ.

Ο στόχος είναι η καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, με παράλληλη εξοικονόμηση πόρων και καλύτερο συντονισμό τόσο με το κεντρικό Υπουργείο, ως προς τις αρμοδιότητες, όσο και με τα λοιπά Υπουργεία και φορείς.

Εθνικό Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής

Προτιθέμεθα να συστήσουμε Εθνικό Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής, με ευρεία εκπροσώπηση των πολιτικών και παραγωγικών φορέων. Το Συμβούλιο θα έχει γνωμοδοτικό ρόλο για τις βασικές αρχές χάραξης πολιτικών στα νησιά, αλλά και για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των νησιωτικών πολιτικών. Σκοπεύουμε να το συγκροτήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να εκπροσωπούνται πλέον οι νησιώτες ως σύνολο, και όχι μεμονωμένα ανά περιφέρεια και φορέα.

Στο Συμβούλιο που θα προεδρεύει ο Γενικός Γραμματέας, θα συμμετέχουν οι Γενικοί Γραμματείς των αποκεντρωμένων διοικήσεων, οι περιφερειάρχες των νησιωτικών περιφερειών, οι εκπρόσωποι των περιφερειακών ενώσεων δήμων (ΠΕΔ), του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών, του Ξενοδοχειακού, του Οικονομικού, του Γεωτεχνικού και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, της ΠΑΣΕΓΕΣ.

Ινστιτούτο Νησιωτικής Πολιτικής

Είμαστε σε συνεννόηση με το Υπουργείο Εσωτερικών για τη μεταφορά της εποπτείας του Ερευνητικού Ινστιτούτου Νησιωτικής Πολιτικής που προβλέπεται από τον «Καλλικράτη» (άρθρο 208 του Ν.3852/2010), από το Υπουργείο Εσωτερικών στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, δηλαδή στο φυσικό του χώρο.

Το Ινστιτούτο αυτό δεν έχει συσταθεί ακόμη. Πρόθεσή μας είναι ο περιορισμός του κόστους, και για αυτό εξετάζεται η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Έτσι θα υπάρχει ενιαίος φορέας όπου θα μπορούμε να απευθυνόμαστε για τεκμηρίωση προκειμένου για την άσκηση πολιτικών.

Συνέδριο για τα νησιά

Θέλουμε επίσης να κάνουμε πράξη τη δέσμευσή μας για ευρεία διαβούλευση και ενημέρωση στο νησιωτικό χώρο.

Παράλληλα, δεδομένου ότι διανύουμε μια περίοδο σχεδιασμού για το επόμενο ΕΣΠΑ 2014-2020, θέλουμε να έχουμε ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών, για την κάλυψη των αναγκών των νησιών.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα καλέσουμε, σύντομα, το σύνολο των φορέων των νησιών και την κοινωνία των πολιτών, για να τους ενημερώσουμε, σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία και να ακούσουμε τις απόψεις τους με στόχο τη συν-διαμόρφωση θέσεων.

Το συνέδριο δεν θα περιοριστεί σε θέματα ΕΣΠΑ. Θέλουμε να διευρύνουμε την ατζέντα για να καλύψουμε και θέματα πέραν των παρεμβάσεων μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων.

Εμείς οι βουλευτές, έχουμε σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουμε, για την καλύτερη ενημέρωση και προετοιμασία. Προσβλέπω στη βοήθειά σας σε αυτό τον τομέα. Η συμμετοχή σας είναι σημαντική για εμάς.

Λιμενική Στρατηγική

Η Ελλάδα έχει ανάγκη από ένα σύγχρονο λιμενικό σύστημα ενταγμένο σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταφορών που να διασφαλίζει αειφόρο ανάπτυξη, βελτίωση ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και την εδαφική συνοχή της χώρας.

Το υφιστάμενο μοντέλο λειτουργεί ήδη 11 χρόνια. Ανέδειξε ιδιαιτερότητες και κατέδειξε πως απαιτείται εξειδίκευση στις λιμενικές δραστηριότητες.

Σε κρίσης και ύφεσης, οφείλουμε να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες των ελληνικών λιμένων προκειμένου να αυξήσουν τη συμμετοχή τους στο διεθνές διαμετακομιστικό εμπόριο και ιδίως αυτό που διακινείται στην Ανατολική Μεσόγειο, να παρέχουν υψηλής ποιότητας υπηρεσίες σε όλα τα επίπεδα σε ανταγωνιστικές τιμές, να έχουν ευέλικτη και αποτελεσματική διοικητική λειτουργία υιοθετώντας σύγχρονες μεθόδους διοίκησης και να προσελκύουν ιδιωτικά κεφάλαια για τις αναγκαίες επενδύσεις σε υποδομές και σύγχρονα μέσα.

Πάντως η γενική επιθυμία για ανάπτυξη των λιμένων μας, κυρίως στη βάση της επέκτασης και βελτίωσης υποδομών, χωρίς σαφή και τεκμηριωμένο στόχο, δεν εξασφαλίζει αυτομάτως τη βιωσιμότητά τους.

Βασικές προϋποθέσεις για να εξασφαλισθεί βιωσιμότητα είναι ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας, ένα σταθερό κανονιστικό πλαίσιο, η απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών και η ισότιμη και ειλικρινής συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για επιχειρηματική ανάπτυξη προς όφελος και των δύο πλευρών.

Η λιμενική στρατηγική την οποία θα παρουσιάσουμε ως πρόταση την επόμενη εβδομάδα, θα αποτελέσει αντικείμενο ξεχωριστής συζήτησης εντός και εκτός Κοινοβουλίου.