Τα θαλασσόσκαρα δεν πεθαίνουν στη στεριά…

>> Γράφει ο Φραγκούλης Π. Κυλαδίτης

Πριν από δυο χρόνια, στις 18 Ιουλίου 2012, η Δημοτική Κοινότητα Βροντάδου, αποφάσισε την «υιοθέτηση» ενός υπέροχου τρεχαντηριού και την εγκατάστασή του στην περιοχή Γούβι του Βροντάδου. Φουντάρισε σε ένα ιδιότυπο αραξοβόλι, που καμιά σχέση δεν είχε με εκείνα στα οποία άραζε όταν βρισκόταν ακόμη εν ενεργεία. Η «υιοθέτησή» του και η διατήρησή του ως μουσειακό είδος, μόνο θετικές εντυπώσεις θα μπορούσε να αφήσει.

Ήταν μια ενέργεια απαραίτητη στην εποχή μας, μια και η τύχη υπέργηρων πλεούμενων διαγράφεται ζοφερή μετά από τις νόρμες της εντέλουσας πλέον Ευρώπης, η οποία -χωρίς συναισθηματισμούς και προβληματισμούς, όσον αφορά την πολιτισμική ταυτότητα των υπηκόων λαών της- απαιτεί την απόσυρση και την αποζημίωση του ιδιοκτήτη τους με την ταυτόχρονη κοπή τους. Έτσι, το τυχερό σκαρί «ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ», που άφησε για υπογραφή τη ρότα του μέσα στο Αιγαίο, «κάθισε» σε μια τσιμέντινη πλατφόρμα, δίπλα στο κύμα, για να θυμάται και να θυμίζει σε όσους έφαγαν ψωμί από τη θάλασσα και την αλιεία, παλιούς καλούς καιρούς.

Είχα την τιμή να παρουσιάσω στο κοινό, τη βραδιά της εκδήλωσης «υιοθέτησής» του, το τεράστιο κεφάλαιο της αλιείας και της ναυτικής και αλιευτικής τέχνης στη γενέτειρά μου, το Βροντάδο. Είδα τότε πολλά μάτια συντοπιτών μου, που για τη ζήση της οικογένειάς τους «δόθηκαν» στη θάλασσα, να δακρύζουν ακούγοντας την ιστορία τους, μέσα από τη δική μου γλώσσα, να ξετυλίγεται σαν κινηματογραφική ταινία μπροστά τους.

Μετά από μια ενθουσιώδη υποδοχή του αλιευτικού σκάφους απ΄ όλους τους παριστάμενους της εκδήλωσης και πολλά «πρέπει…» και «θα ήταν δυνατόν…», φύγαμε με την εντύπωση ότι όλοι οι παριστάμενοι θα θυμούνταν έστω και από μακριά και θα ενδιαφέρονταν για την τύχη του «ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ» είτε με την ενεργή συμβολή τους στη συντήρηση και διατήρησή του είτε με υλοποιήσιμες προτάσεις προς τη δημοτική αρχή, η οποία θεωρείται και είναι υπεύθυνη για την όλη διαχείριση της «υιοθεσίας» του σκάφους.

Δυστυχώς, δεν έγινε τίποτε απ΄ όλα αυτά. Τα φώτα που άναψαν εκείνη τη βραδιά για την προβολή της εφήμερης εκδήλωσης και παρουσίασης, έσβησαν πολύ σύντομα και επί μακρόν. Ο χρόνος και η αδιαφορία γέρασε τόσο απότομα και αποτρόπαια το μουσειακό σκάφος, έτσι που πολύ σύντομα, αν δε γίνουν ουσιαστικές και σημαντικές παρεμβάσεις συντήρησης, θα το δούμε διαλυμένο. Και τότε μόνο, μπροστά στην τραγωδία, θα ενδιαφερθούν οι αρμόδιοι.

Τα αγριόχορτα γύρω του είναι η μόνη του συντροφιά. Τα ηλεκτρικά καλώδια που κάποτε χρησιμοποιούνταν για να το φωτίζουν οι, απουσιάζοντες σήμερα, προβολείς είναι πεταμένα στο πλωριό ποδόσταμο. Τα ζωνάρια του, σακατεμένα και σαπισμένα, κείτονται ή κρέμονται ζητώντας συντήρηση. Το πέτσωμά του είναι ανοιγμένο και σπασμένο ενώ η «κουβέρτα» του καταρρέει μέρα τη μέρα. Τα βίντσια και οι μεταλλικές κατασκευές του σκουριασμένα και απροστάτευτα στο θαλασσινό αλάτι και… πλήθος ποντίκια φιλοξενούνται στο αμπάρι του. Μοναδική του παρηγοριά δυο καραβοφάναρα που, ευτυχώς, άντεξαν στο χρόνο και την ανθρώπινη καταστροφική μανία, κάθε βράδυ δηλώνουν τη θέση του, αλλά και την εγκατάλειψή του.

Αυτή είναι η εικόνα του «ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ», του σκαριού που «υιοθετήθηκε» ως βιβλίο πολιτισμικής ιστορίας του τόπου μας, αλλά απαξιώθηκε και εγκαταλείφθηκε ελέω ευρωκαλλικρατικής λαίλαπας και άλλων υψηλότερων και ουσιαστικότερων προτεραιοτήτων από αυτή του πολιτισμού μας. Του πολιτισμού, που αν σβήσει, σβήσαμε. Του πολιτισμού που έμεινε μοναδικό μας όπλο σε δύσκολους καιρούς, όπως αυτούς που ζούμε. Του πολιτισμού που δεν αποτελεί πολυτέλεια, αλλά καθήκον και δικαίωμα στη ζωή. Του πολιτισμού που δεν ανταλλάσσεται ούτε με τα ΕΣΠΑ ούτε με τις δήθεν «σκληρές διαπραγματεύσεις» ούτε με πρωτογενή ψευτοπλεονάσματα, γιατί είναι ο ίδιος το μοναδικό αληθινό πλεόνασμα που μας έμεινε.

Σε λίγο, όπως κάθε χρόνο, θα αρχίσουν οι εκδηλώσεις του πολιτιστικού καλοκαιριού. Σ΄ αυτές, η δημοτική αρχή έχει τον πρώτο λόγο. Θα πρότεινα λοιπόν, μέσα στο πλήθος των εκδηλώσεων, να φροντίσει να αποτίσει φόρο τιμής σε τούτο εγκαταλειμμένο αλλά υπέροχο σκαρί, που πίσω του κρύβει τη μακραίωνη ιστορία των ανθρώπων του τόπου μας. Ο τρόπος είναι εύκολος: Δε χρειάζονται πολύβουες εκδηλώσεις. Μόνο μια επισταμένη συντήρηση από ειδικούς καραβομαραγκούς και ενεργοποίηση όλων μας, για τη διαφύλαξή του, ως μέρος της κληρονομιάς μας, είναι αρκετά για να το κρατήσουν «όρθιο», για να το κάμουν να συνεχίσει το ταξίδι του στο χρόνο.

Έτσι, έχοντας σαν μπούσουλα τις πολιτισμικές παρακαταθήκες των προγόνων μας, θα αντιμετωπίσουμε την επιβολή της οικονομικής βαρβαρότητας σ΄ αυτή τη χώρα τη μικρή, στο «…πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου». Ένα μόνο ζητάμε: Μέσα στο φέγγος τούτου του ήλιου, ν΄ αρπάξουμε και να διασώσουμε ό,τι αξίζει.-