"Το Κάστρο της Χίου καταρρέει;"

>> Γράφουν οι Μ. Δάντη και Λ. Γλύπτης, μέλη Ε.Ο.Δ Το Κάστρο της Χίου ένας Χαμένος Παράδεισος

Τους τελευταίους περίπου τρεις μήνες γίναμε μάρτυρες διαφόρων φθορών που έλαβαν χώρα στο Κάστρο της Χίου. Ο μεγάλος σεισμός του Οκτωβρίου ανέδειξε πολλά από τα προβλήματα του παραδοσιακού οικισμού, προβλήματα γνωστά στις αρμόδιες υπηρεσίες εδώ και χρόνια. Η κατάρρευση ετοιμόρροπων κτιρίων εντός του οικισμού ήρθε να επιβεβαιώσει την απειλή που επικρέμεται τόσο των κατοίκων, όσο και των επισκεπτών του Κάστρου. Ο σεισμός ήρθε να βαθύνει τις πληγές που ο χρόνος και η εγκατάλειψη σταδιακά επέτειναν.

Αρκετά τέτοια κτίρια υπάρχουν σε κεντρικά σημεία του Κάστρου! Τα κτίρια αυτά θα έπρεπε να ήταν το στολίδι του οικισμού, όχι τα ερείπια του. Φωτογραφία, Γ.Αμέντα

Εντούτοις, οξύμωρο είναι ότι η κατάρρευση των κτιρίων αυτών προκάλεσε ανακούφιση σε αρκετούς από τους κατοίκους, οι οποίοι χρόνια τώρα φώναζαν για την επικινδυνότητά τους. Ίσως, σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, η κατάρρευση κτιρίων σε ένα παραδοσιακό οικισμό-μνημείο, να ήταν πρώτο θέμα στις τοπικές ειδήσεις. Επίσης, σε ένα ιδανικότερο θεσμικό πλαίσιο, ίσως να προβλεπόταν κατάλληλος μηχανισμός αποκατάστασης αυτών των κτιρίων, είτε μέσω επιδότησης της επισκευής, είτε απαλλοτρίωσης από τους ιδιοκτήτες που δε δύνανται να τα αποκαταστήσουν με σκοπό την επισκευή και επαναδιάθεσή τους μέσω κάποιου διαγωνισμού.

Επιπλέον, σαν να μην έφτανε η πιο πάνω αλλοίωση του οικισμού, τον περασμένο μήνα προκλήθηκε κατάρρευση τμήματος του δυτικού τείχους που εφάπτεται στον δυτικό προμαχώνα από την βροχόπτωση. Η αρχαιολογική υπηρεσία ανέφερε ότι τα τείχη είχαν να συντηρηθούν από το 1912, δηλ. από την απελευθέρωση του νησιού. Ωστόσο, ελπιδοφόρο είναι ότι το συγκεκριμένο κομμάτι του τείχους εντάσσεται σε ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης και συντήρησης και με βάση τον προγραμματισμό το έργο θα έχει ολοκληρωθεί τα επόμενα δύο χρόνια.

Από την πρόσφατη κατάρρευση του δυτικού τείχους του Κάστρου της Χίου. Φωτογραφία Ν. Γεωργούλης

Τι συμβαίνει όμως με τα υπόλοιπα μέρη των τειχών που εμφανώς παραπαίουν; Πώς αυτά θα αποφύγουν τον κίνδυνο περαιτέρω επιδείνωσης της κατάστασής τους; Πρόκειται για ερωτήματα που σίγουρα ταλανίζουν τις σκέψεις μας και τα οποία επιτάθηκαν μετά από μια επίσκεψη στο εξωτερικό μέρος του βορειοδυτικού τείχους, η οποία ανέδειξε και άλλα προβλήματα. Ένα μεγάλο ρήγμα και πιο δίπλα μια τεράστια συκιά αποτελούν απειλή για τον επιβλητικό βορειοδυτικό προμαχώνα (η οποία κόπηκε πριν λίγα χρόνια αλλά δεν καταπολεμήθηκε επαρκώς με αποτέλεσμα να θεριέψει).

Η συκιά η οποία μεγαλώνει πάνω στον βορειοδυτικό προμαχώνα. Φωτογραφία Γ.Αμέντα

Άγνωστη είναι και η κατάσταση του εντυπωσιακού βόρειου προμαχώνα, του λεγόμενου Αντόνιο Ζένο, ο οποίος χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακές κανονιοθυρίδες και στοές στο εσωτερικό του. Η κατάσταση του προμαχώνα είχε ήδη χειροτερέψει από την χρήση των στοών του από τους πρόσφυγες/μετανάστες που είχαν εγκατασταθεί στη Σούδα πριν λίγα χρόνια.

Το εσωτερικό του προμαχώνα Αντόνιο Ζένο μετα την μετακίνηση των προσφύγων/μεταναστών από τη Σούδα. Φωτογραφία Π. Φύκαρης

Εν κατακλείδι, πιστεύουμε ότι είναι πραγματικά κρίμα ένα τέτοιο σημαντικό μνημείο-οικισμός να αντιμετωπίζεται με αυτόν τον τρόπο. Η οικονομική και προσφυγική/μεταναστευτική κρίση, καθώς και η πανδημία, πιθανόν να μην επιτρέπουν σε παρόντα χρόνο την έναρξη εκτεταμένων εργασιών αποκατάστασης. Εντούτοις, δε μπορεί να αφεθεί στην τύχη του ένα τόσο σημαντικό μνημείο όπως το Κάστρο, γιατί ο χρόνος και τα φυσικά φαινόμενα θα αποτελειώσουν το έργο της δικής μας αδιαφορίας. Ένα από τα πρώτα συνθήματα που είχαμε χρησιμοποιήσει στην αρχή της δημιουργίας της ομάδας μας το 2010, ήταν και το “Άντεξα τα κανόνια, θα με ρίξει η αδιαφορία σας”. Επίκαιρο τότε… επίκαιρο και τώρα!