Εδώ Γυμνάσιο Βολισσού Χίου!

Σχολικό κουδούνι -40 χρόνια μετά

>> Της Ευγενίας Ασλανίδη

Πόσο μικρή μου φάνηκε η τάξη μας! Όχι πως ήταν ιδιαίτερα μεγάλη, καθώς από τα εξήντα παιδιά που ξεκινήσαμε μόνο εννέα πήραμε απολυτήριο από τη Βολισσό, γι αυτό και μας παραχωρήθηκε η μικρότερη τάξη στο τέλος,   μα είχε μια άνεση τότε, μια απόσταση από το θρανίο ως την έδρα. Τώρα έτσι να ‘κανε  το χέρι ο καθηγητής, έπιανε το αυτί του μαθητή, που λέει ο λόγος….

«Δεν είναι ο τόπος που μικραίνει, είμαστε εμείς που μεγαλώνουμε», παράφρασα επιτόπου  τα λόγια του Ελύτη.

Στο ξεκίνημα της τελευταίας χρονιάς ούτε τον είχαμε ακουστά. Όπως και τον Σεφέρη.

Μας τους έμαθε ο νέος μας γυμνασιάρχης, ο Γιώργης Διλμπόης.

Λογοτέχνης άνθρωπος, βάλθηκε να βγάλει από μέσα μας τον ποιητή που κρύβαμε. Έτσι μια ωραία πρωία μας ζήτησε να εκφράσουμε ποιητικά τις σκέψεις μας κι εκείνος θα αναλάμβανε τη δημοσίευσή τους στο  Χιακό Τύπο.  

Είχα βγάλει από χρόνια τον ποιητή από μέσα μου και τον έκρυβα στα συρτάρια. Έτσι δεν είχα παρά να πάρω ένα από τα πολλά ποιήματα που είχα σκαρώσει και να του το πάω.

Δεν το έκανα. Δείλιασα!

Μετά ολίγων ημερών, τα δημοσιευμένα ποιήματα των συμμαθητών μου  αναρτήθηκαν στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου, όπου τα διάβασαν όλοι, κι εγώ μαζί…

Οποία θλίψη!

Αυτά που έγραφα εγώ ήταν πολύ καλύτερα. Πλην όμως εκείνοι τόλμησαν!

Τότε ορκίστηκα στον εαυτό μου  ότι αυτό δε θα ξανασυμβεί, και στο μεταξύ η σχέση μου με την ποίηση βάθαινε, έκανε ρίζες….

Λίγο πριν τελειώσει η σχολική χρόνια είχαμε κάνει μια ημερήσια εκδρομή στη νότιο Χίο, στα χωριά που κατά τραγική σύμπτωση καίγονταν την ημέρα της συνάντησης μας.  Κατά την επιστροφή μας στη Βολισσό, είχαμε μείνει για  λίγο και στη Χώρα, όποτε μου δόθηκε η ευκαιρία να πραγματοποιήσω ένα μου όνειρο. Να μπω εκεί που πουλάνε τα βιβλία. Ρωτώντας έφτασα στου Κασσιώτη, κι απόμεινα σα μαγεμένη να χαζεύω γύρω μου. Αγόρασα μια ποιητική συλλογή του Σεφέρη και την έκρυψα στη τσάντα μου. Δεν ήθελα να το μάθει κανείς, ιδιαίτερα τα αγόρια στη…μελέτη των οποίων επιδιδόμουν εκείνη την εποχή.

Αργά το βράδυ στο μοναχικό μου δωμάτιο, άνοιξα το βιβλίο με δέος και μάλλον έκανα  πολύ καλά, γιατί δεν καταλάβαινα γρι από αυτά που διάβαζα. Πέρασε καιρός για να καταλάβω… 

Μερικά χρόνια μετά, ο  γυμνασιάρχης μας με εντόπισε στον τοπικό Τύπο και μου έστειλε ένα βιβλίο του με αφιέρωση την περίφημη πια φράση του, που την αναφέρω με κάθε ευκαιρία: «Για να ζήσει μια εφημερίδα πρέπει να φάει και δύο και τρεις, και περισσότερους λογοτέχνες!»

Θα μπορούσα να μιλάω με τις ώρες για τις αναμνήσεις της πιο μακρόβιας και δύσκολης εξαετίας της ζωής μου. Μακρόβια γιατί από εκεί και πέρα τα χρόνια έφευγαν σαν πουλιά, και δύσκολη γιατί τα παιδιά από τα μικρά χωριά αναγκάζονταν να απογαλακτιστούν νωρίς για να μάθουν γράμματα.

 Παιδάκι δώδεκα χρονών, μοναχό σε ένα δωματιάκι που ο θεός να το κάνει, να τρέμει το φυλλοκάρδι μου από τα ποντίκια που έκαναν παρέλαση τη νύχτα στο υπόγειο, να φύγει και στα ξαφνικά από πνευμονία ο γλυκύτατος Νικολάκης ο Φώκιος της τρίτης τάξης, που με περίμενε κάθε πρωί να πάμε μαζί στο σχολείο, να κλαίει και να οδύρεται όλη η γειτονιά, κι εγώ να θέλω να φύγω, να φύγω, να γυρίσω σπίτι μας…

«Στο χωριό σε περιμένουν οι ουρές των αγελάδων!» με προσγείωσε ο πατέρας μου κι από τις αγελάδες προτίμησα τα…ποντίκια.

Έτσι, το Σάββατο 18 Αυγούστου βρέθηκα μεταξύ   αποφοίτων και  άλλων συμμαθητών που πέρασαν από τα ευλογημένα θρανία του  ιστορικού Γυμνασίου Βολισσού, αλλά και καθηγητών. Ο Χριστόφορος Γατανάς, η Άννα Παρτσινεβέλλου και βέβαια ο Γιώργης Διλμπόης από τα «χέρια» των οποίων πέρασα ήταν παρόντες. Το Δημήτρη Κομνηνό που επίσης ήταν εδώ δεν τον  είχα, τον είχε όμως η κόρη μου και αυτό ήταν ξέχωρα συγκινητικό. Μαζί μας και δύο δάσκαλοι η Βάσω Μαλαφή – Τριανταφύλλου και ο Μιχάλης  Φουτράκης, καθώς το Δημοτικό σχολείο στεγαζόταν στο ίδιο λαμπρό οικοδόμημα και οι αναμνήσεις ήταν κοινές.

Ξανανταμώσαμε μετά από τέσσερις δεκαετίες  και αναβιώσαμε όλοι μαζί παλιές…αμαρτίες. «Επεράσαμε όμορφα», όπως λέγαμε   παλιά, επιστρέφοντας από σχολικές εκδρομές. Δεν ήμασταν πολλοί, κάποιοι δείλιασαν καίτοι μπορούσαν να είναι παρόντες,  κάποιοι είχαν υποχρεώσεις που δεν έπαιρναν αναβολή, κάποιους δεν τους βρήκαμε καθόλου, έτσι σκορπισμένοι που είναι σαν του δρυ τα φύλλα, που έλεγε κι η μάνα μου, στα πέρατα της γης, κάποιοι μας άφησαν χρόνους…

Συμβαίνουν αυτά.

Σημασία έχει να μη σταματήσουμε εδώ,  να ανταμώνουμε κατά τακτά, ή και άτακτα διαστήματα.

Δώρο του Σχολείου στους παλιούς μαθητές

Ήταν ένα πολύτιμο δώρο που μας έκανε ο σημερινός διευθυντής του σχολείου Σωτήρης Παραδείσης, καθώς γνώριζε τον διακαή πόθο ορισμένων από εμάς, να ξανασυναντηθούμε κάποια στιγμή στον τόπο του…εγκλήματος.

Η υποδοχή που μας επεφύλαξε ήταν αρκούντως συγκινητική. Τα λόγια του, κατάλληλα να ανοίξουν τα κουτάκια της μνήμης και τους κρουνούς των ομματιών: «Σας καλωσορίζουμε στο χώρο που πριν από 40 χρόνια, σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους και δίσεκτους, δίνατε τη δική σας μάχη στο στίβο της παιδείας. Άλλοι από την έδρα του καθηγητή […] και άλλοι από τα μαθητικά θρανία…»

Ο Σ. Παραδείσης και οι συνάδελφοί του, κάποιοι από τους οποίους ήταν παρόντες στην υποδοχή ημών των παλαιοτέρων, καίτοι Αύγουστος, δίνουν καθημερινή μάχη για να είναι «το Γυμνάσιο Βολισσού και σήμερα εδώ . Μπορεί να είναι υποδεέστερο έναντι του παρελθόντος σε κάποια πράγματα με ουσιαστικότερο τον αριθμό των μαθητών που μειώθηκε δραματικά», οι λιγοστοί μαθητές του όμως δεν υστερούν σε τίποτα έναντι των συμμαθητών τους στην υπόλοιπη Ελλάδα, διδάσκονται όλα τα μαθήματα, δεν υπάρχει καμία έλλειψη καθηγητή (μάλλον  διαθέτουν περισσότερους απ όσους χρειάζονται) κι επί πλέον μεταφέρονται δωρεάν από και προς τα σπίτια τους. Σε αντίθεση με τότε που τα παιδιά είτε πήγαιναν με τα πόδια αν τα χωριά τους ήταν κοντά (5,6 χιλιόμετρα!!!) όπως η Πιραμά, ή…ξενιτεύονταν αν ήταν μακριά, όπως τα Κουρούνια.

Στο πλαίσιο αυτού του καθημερινού αγώνα για να κρατηθεί το σχολείο ζωντανό, εντάσσεται και η συνάντηση των «παλαιμάχων», που μόνο εδώ σε αυτό το σχολείο οργανώνεται από τη διεύθυνση και βέβαια έπεται συνέχεια. Γιατί «το σχολείο ανήκει σε όλους μας. Ανήκει σε σας τους πριν 40 χρόνια καθηγητές και μαθητές του. Ανήκει στους πριν και τους μετά από σας. Ανήκει στο παρόν αλλά ανήκει και στις μελλοντικές γενιές του. Είναι η κοινή μας κληρονομιά, το κοινό μας σπίτι, το κοινό μας καμάρι…»

Στο «κοινό μας σπίτι»  επίσης το Σάββατο 25 Αυγούστου συναντήθηκαν  όσοι δίδαξαν ή τελείωσαν αυτό το σχολείο πριν 10 χρόνια, και ίσως του χρόνου να γίνει ανάλογη συνάντηση για τους καθηγητές και μαθητές πριν 25 χρόνια. Κι αν όλα πάνε καλά, γιατί το εγχείρημα είναι αρκετά δύσκολο, αυτές οι συναντήσεις θα επαναλαμβάνονται ανά διετία για διαφορετικούς απόφοιτους, καλύπτοντας 2 τάξεις κάθε φορά.

 Όλοι όμως ανεξαιρέτως οφείλουμε, «σαν ένα χρέος παλιό που ήρθε η ώρα της πληρωμής του», όπως θα έλεγε και ο έτερος μεγάλος μας ποιητής Σεφέερης, να είμαστε παρόντες το 2014. Τότε θα  εορταστούν  τα 50 χρόνια από την ίδρυση του αυτοτελούς Γυμνασίου Βολισσού. Για την ιστορία, την προηγούμενη περίοδο 1956-1964 το σχολείο λειτούργησε ως παράρτημα του Γυμνασίου Αρρένων Χίου.