Στοιχεία Σοσιαλιστικής κριτικής (2)

>> Του Κ. Α. Ναυπλιώτη

Στο προηγούμενο σχετικό άρθρο αρχίσαμε την έρευνα-ανάλυσή μας λέγοντας,  ότι, ο Σοσιαλισμός είναι πολύ πέρα από τα «πάνω» και τα «κάτω» ή και «αναλύσεις που δεν βασίζονται σε πραγματικά στοιχεία και δεδομένα», εκτός βέβαια από  το ότι είναι το «καλύτερο σύστημα» στο οποίο εφαρμόζονται πολιτικές υπέρ των εργαζομένων, είναι κατά του καπιταλισμού, του κεφαλαίου και της αστικής τάξης.

Η πραγματικότητα όμως –δυστυχώς- δείχνει διαφορετικά ή αν το θέλετε είναι διαφορετική…γιατί όπου εφαρμόστηκε; αυτό το σύστημα, απέτυχε. Γιατί ακριβώς αυτός ο «σοσιαλισμός» στηρίχτηκε σε μικρές εκμεταλλεύτριες μειοψηφίες που ανέτρεψαν άλλες μικρές εκμεταλλεύτριες μειοψηφίες και ποτέ δεν έγινε  «οικονομικά κυρίαρχη τάξη» γιατί σύμφωνα με τα όσα γράφει ο Μαρξ: «μόνο η οικονομικά κυρίαρχη τάξη μπορεί να γίνει ιδεολογικά και πολιτικά κυρίαρχη». Στον κοινωνικό μετασχηματισμό όμως βασικό ρόλο (σύμφωνα με τη Μαρξιστική θεωρεία) θα πρέπει να παίξει το προλεταριάτο το οποίο υπάρχει μόνο στα χαρτιά, όπως και οι οργανώσεις των εργατών «είναι για τους εργάτες και όχι από τους εργάτες»*. Εδώ όμως προκύπτει θέμα εμπιστοσύνης στο κατά πόσο οι εργάτες – εργαζόμενοι είναι σε θέση να διαχειριστούν την εξουσία όχι μόνο σε μια χώρα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη και να συμβάλουν στον επαναστατικό ξεσηκωμό όχι μόνο του ευρωπαϊκού προλεταριάτου…. Έτσι ανακαλύφθηκε η «δικτατορία του προλεταριάτου» που και μόνο ως έκφραση είναι αποκρουστική∙ εκτός του ότι η δικτατορία αυτή έγινε δικτατορία τού κόμματος επί του προλεταριάτου.  Για να γίνει αυτό ή η θεωρία ήταν λάθος ή έπασχε στην εφαρμογή της. Απλά διαπιστώνουμε ότι οι αλλαγές των κοινωνικών καθεστώτων δεν γίνονται με βίαιες ανατροπές, πολύ περισσότερο όταν αυτές δεν στηρίζονται στην  πραγματική λαϊκή βάση και οπωσδήποτε στις αναπτυγμένες παραγωγικές σχέσεις.

Αντίθετα μ’ όλα αυτά κάθε προσπάθεια «εξαγωγής της επανάστασης» είναι καταδικασμένη να αποτύχει∙ ή για όσο καιρό «εφαρμόζεται» θα στηρίζεται στη βία.**

Επανάσταση σήμερα σημαίνει μεταρρύθμιση, πολιτική αντιπαράθεση, και μάλιστα χωρίς όρια και «ταμπού». Για τούτο και ο ίδιος ο Μαρξ θεωρούσε τον καπιταλισμό ως το ποιο προοδευτικό  και ανώτερο σύστημα που υπήρξε μέχρι σήμερα. Και όταν με την επικράτηση της επανάστασης οι εργάτες έσπαγαν τις μηχανές(2) τούς είπε: «μη σπάτε τις μηχανές γιατί την πρόοδο δεν μπορεί να την σταματήσει τίποτα. Από αυτή την πρόοδο θα επέλθει η απελευθέρωση της τάξης σας».

Επομένως θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε μαζί με τον Μαρξ ότι: «ο κομουνισμός είναι σχεδιασμός μόνο στο βαθμό που είναι η κατάργηση της εργασίας. Όταν οι προϋποθέσεις και ο στόχος της κατάργησης της εργασίας δεν υπάρχουν, τότε ο σχεδιασμός δεν είναι παρά μια νέα μορφή καπιταλιστικής ηγεμόνευσης, η σοσιαλιστική μορφή της». Σχετικά και ο Έγκελς: «όπου η εσωτερική κρατική εξουσία έρχεται σε αντίθεση με την οικονομική εξέλιξη, εκεί ο ανταγωνισμός τελειώνει πάντα με την ανατροπή της πολιτικής εξουσίας».

Τελικά το να κατακρίνουμε απλά το κεφάλαιο, τον καπιταλισμό, την αστική τάξη, το τσάκισμα των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, εκτός του ότι μπορεί να μας χαϊδεύουν επαναστατικά τ’ αυτιά, πρέπει να γνωρίζουμε, ότι ο δρόμος προς τον σοσιαλισμό ή τον κομουνισμό ανοίγεται μέσα στον καπιταλισμό, και αυτό θα προέλθει από την «αθλιότητα που θα επέλθει μέσα στον καπιταλισμό από την υπερπαραγωγή». Γιατί σε κοινωνίες που η παραγωγή είναι κατώτερη από τις ανάγκες, ισότητα στην κατανομή των αγαθών δεν μπορεί να υπάρξει. Μετριασμός της ανισότητας με αγώνες ναι. Κατάργηση της όμως όχι. Το να κατηγορείς τα κόμματα εκείνα που δεν θέτουν ως στόχο τη βίαιη ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος κάποτε; τώρα; (Αυτό είναι ανάγκη να διευκρινιστεί) αλλά που υπερασπίζονται τη βελτίωση της ζωή του λαού, την αύξηση των ελευθεριών του και των δικαιωμάτων του, αυτό σημαίνει ότι είναι «ρεφορμιστικά»***, γιατί δεν «καπελώνουν» τα συνδικάτα που ελέγχουν. Αντίθετα όσα ελέγχει (το ΚΚΕ) τα θεωρεί στυλοβάτες της εργατικής τάξης και γνήσια εργατικά συνδικάτα. Τέλος, το τέλος της εκμετάλλευσης θα έρθει, όταν αναπτύξουμε τις υλικές προϋποθέσεις και προσαρμόσουμε την πραγματικότητα στις πολιτικές συνθήκες και όχι τις πολιτικές συνθήκες στην πραγματικότητα όπως μας πληροφορεί ο Ένγκελς στο Αντιντύριγκ.

Ο  κομουνισμός, η δίκαιη κοινωνία η χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση θα έλθει ως κατάκτηση μόνο μέσα από τους αγώνες των εργαζομένων και όλων των παραγωγικών δυνάμεων που θα απολαμβάνουν την κατάκτηση της ελευθερίας, αρχίζοντας μέσα από το καπιταλιστικό σύστημα, υπερασπιζόμενοι τις κατακτήσεις τους και παλεύοντας για νέες κατακτήσεις μέσα σ’ αυτό, βελτιώνοντας τη ζωή τους συνεχώς ως συνέπεια και της ανάπτυξης τού καπιταλιστικού συστήματος. Γιατί όπως προαναφέραμε, αιτία της κυριαρχίας του καπιταλισμού είναι η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων∙ όπως αιτία της πτώσης του «σοσιαλισμού»- «κομουνισμού» ήταν η αδυναμία ανάπτυξης των δυνάμεων αυτών.

Ειδικά για το ΚΚΕ

Το κόμμα αυτό ισχυρίζεται ότι είναι το μόνο που αγωνίζεται για την ανατροπή τού καπιταλισμού. Ξέρουμε όμως ότι βασικός όρος για την κατάκτηση της εξουσίας είναι  η κυριαρχία της εργατικής τάξης με τους συμμάχους της****. Γι’ αυτό το ΚΚΕ (τα στελέχη του) δεν μπορεί να εκδίδει πιστοποιητικά συνέπειας και αγωνιστικότητας βγάζοντας όλα τα κόμματα της αριστεράς από ύποπτα μέχρι πρακτορικά∙ και μ’ αυτό τον τρόπο να διασπούν την πολυπόθητη ενότητα της αριστεράς όταν ο κόσμος της εργασίας δέχεται σκληρή και γενικευμένη επίθεση τού κεφαλαίου. Δεν γνωρίζω τί παραπάνω κάνει το κόμμα αυτό από το να διεκδικεί καλύτερα μεροκάματα, περισσότερα δικαιώματα στους εργαζόμενους, καλύτερη υγεία, παιδεία, συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων κ.α. Βέβαια αυτά παλαιότερα, γιατί σήμερα δεν ξέρω αν ακόμη θέτει στην ημερήσια διάταξη την εδώ και τώρα πάλη για την ανατροπή τού καπιταλισμού και την κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής που θα δώσει την οριστική λύση, όπως θα την δώσει; και η έξοδος από την Ευρώπη των μονοπωλίων. Δεν γνωρίζω πού δικαιώθηκε το κόμμα αυτό. Ακόμα ας μη βιάζονται να μας πουν πως φεύγοντας από τη «λυκοσυμμαχία» θα σωθούμε∙ γιατί τα μονοπώλια είναι ο καπιταλισμός της σύγχρονης εποχής και βρίσκονται παντού.

Οι καπιταλιστές γνωρίζουν πολύ καλά πως η ενότητα φέρνει δύναμη. Αυτό φαίνεται να μην το γνωρίζουν οι δικοί μας γνήσιοι αριστεροί και γι’ αυτό έχουν μείνει στην χρεοκοπημένη πολιτική θέση της καθαρότητας της γραμμής.

Θεωρώ, πως στην πραγματικότητα δίδουν μάχη οπισθοφυλακών ερμηνεύοντας λάθος την ιστορία∙ γιατί η ιστορία μας διδάσκει άλλα. Ότι δηλ. ο αγώνας των εργαζομένων είναι ανάγκη να είναι κοινός∙ και το κόμμα αυτό να σταματήσει να δρα ουσιαστικά διασπαστικά και ως τροχοπέδη για κάθε κοινωνική εξέλιξη προς όφελος των εργαζομένων.

Τέλος ας ψάξει το κόμμα αυτό να δώσει απάντηση –αν μπορεί- γιατί, αντί να καταρρεύσει ο καπιταλισμός κατέρρευσε  ο θεωρούμενος σοσιαλισμός, τη στιγμή που η ιστορία του κινήματος, μας λέει πως κάποτε πίστευαν, ότι εμφανιζόταν

«τα πρόδρομα σημάδια της αστικής παρακμής». Φαίνεται πως η ιστορία του κινήματος δεν τους δίδαξε τίποτα. Μήπως όμως τώρα έχουν καταλάβει τί γίνεται; Η λογική λέει πως όχι!

* Αυτά τότε∙ όμως και σήμερα το ίδιο ή παραπλήσιο ισχύει.

** βλέπε στις λεγόμενες πρώην σοσιαλιστικές αλλά και στις όποιες υπάρχουν (αν υπάρχουν) σήμερα.

(2) γνωρίζω προσωπικά πριν 30 χρόνια σχετική αντίδραση επαναστάτη συνδικαλιστή.

***ρεφορμισμός είναι μια τάση αντιμαρξιστική; που πιστεύει ότι με τις συνεχείς μεταρρυθμίσεις στο καπιταλιστικό σύστημα θα γίνει μετάβαση στον σοσιαλισμό.

****Η αλήθεια όμως είναι, ότι με το ΚΚΕ δεν μπορεί να συμμαχήσει κανένα άλλο κόμμα. Γιατί το κόμμα αυτό (όσο και να το αποκρύπτει) θεωρεί ιδιοκτησία του την εργατική τάξη ως «γνήσιος εκφραστής» της. Δεν μπορεί; ή δεν θέλει; να αναλύσει την ιστορία του εργατικού κινήματος και τις ήττες που αυτό έχει υποστεί με την καθοδήγηση του∙ μια και έχει την άρνηση ως μόνιμη θέση γιατί δεν γνωρίζει ότι η θέση αυτή είναι ίδια με το «ναι σε όλα» που εκτός από το πρόσφατο παρελθόν, εφαρμόστηκε χωρίς εξαίρεση στις λεγόμενες σοσιαλιστικές χώρες.   

Ίσως δεν θα άξιζε να ασχοληθεί κανείς με το κόμμα αυτό εάν δεν γνώριζε την ιστορία του και την επίδραση που είχε η πολιτική του στις εξελίξεις του τόπου μας.

Η ιστορία λοιπόν ως μεγάλος δάσκαλος μάς έμαθε ότι: όπου εφαρμόστηκαν; οι απόψεις που υποστηρίζει τα αποτελέσματα είναι γνωστά. Γιατί έχει λανθασμένες απόψεις περί δημοκρατίας, περί ελευθερίας, περί διαλόγου, κράτους δικαίου, περί πλουραλισμού και τελικά περί ισονομίας. Τα παραδείγματα είναι πολλά και θα ήταν μάταιο να ασχοληθεί κανείς για να πεισθεί το κόμμα αυτό, εάν δεν είχε εγκλωβιστεί στις τάξεις του ένα μεγάλο κομμάτι των εργαζομένων.                                                                           

knafpl@hotmail.com