Νέες μειώσεις σε συντάξεις και εφάπαξ το 2015 - Tι αλλάζει στο ασφαλιστικό

Νέες μειώσεις σε συντάξεις και εφάπαξ φέρνει το 2015.
Οι τέσσερις μεγαλες αλλαγες που ερχονται στο ασφαλιστικο το 2015 (χωρίς ακόμη να γνωρίζουμε τι θα επιφέρει η επικείμενη διαπραγματευση της κυβέρνησης με τη τροικα), είναι οι εξης:

1. ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ:

Από το 2015 αλλαζει ο τροπος υπολογισμού των συντάξεων. Δηλαδή χαμηλότερες συντάξεις θα καταβάλλουν τα ασφαλιστικά ταμεία στους συνταξιοδοτούμενους από την 1/1/2015 σε σχέση με ό,τι θα έπαιρναν αν έβγαιναν στη σύνταξη ως τις 31/12/2014 ή είχαν ως τότε θεμελιώσει τις προϋποθέσεις εξόδου από την εργασία.

Κατά συνέπεια, γλιτώνουν εκείνοι που είτε έχουν θεμελιώσει είτε θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης ως το τέλος του χρόνου.

Όπως τονίζουν παράγοντες του υπουργειου Εργασιας, όσοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 3863/2010 και ασκήσουν το δικαίωμά τους μετά την 1η Ιανουαρίου του 2015, δεν θα θιγούν από τον νέο τρόπο υπολογισμού της σύνταξης.

Επισης, χωρίς να υποστούν καμία μείωση από το νέο τρόπο υπολογισμού και καμία αλλαγή στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, μπορούν να βγουν στη σύνταξη επτά κατηγορίες ασφαλισμένων μέσα στο 2015.

Οι επτά κατηγορίες ασφαλισμένων που εξαιρούνται είναι:

- Οι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν θεμελιώσει δικαίωμα (25ετία) έως το 2010, καθώς δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους, ακόμη και αν προχωρήσουν μετά το 2015, όπως προβλέπει ο νόμος 3865/10 (νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη).

- Οι δημόσιοι υπάλληλοι που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με συμπληρωμένη την 25ετία τα έτη 2011 και 2012, ή το 2013 και το 2014, καθώς μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μετά το 2015 χωρίς να έχουν αλλαγή στον υπολογισμό της σύνταξής τους.

- Οι ένστολοι που συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης (20 - 25έτη) έως την 31η Δεκεμβρίου 2014 και βάσει νόμου (3865/10) έχουν θεμελιωμένο δικαίωμα, άρα δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές ακόμη και αν συνταξιοδοτηθούν μετά το 2015.

- Οι ασφαλισμένοι στα ειδικά ταμεία ΔΕΚΟ - τραπεζών που έχουν 25ετία έως το 2012, αλλά συμπληρώνουν το όριο ηλικίας μέσα στο 2015, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με αναστολή, κλειδώνοντας από φέτος το ποσό της σύνταξής τους με ευνοϊκότερο υπολογισμό.

- Οι υπάλληλοι που υπηρετούν στα Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου (ΟΑΕΔ, ασφαλιστικά ταμεία, νοσοκομεία, δημόσια ιδρύματα κ.λπ.) έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν είτε με τις διατάξεις του ΙΚΑ είτε με του Δημοσίου. Συνήθως επιλέγουν τις διατάξεις του ΙΚΑ γιατί παίρνουν μεγαλύτερη σύνταξη. Οσοι αποχωρούν φέτος με τις διατάξεις του ΙΚΑ θα πρέπει να έχουν και συμπληρωμένη την ηλικία συνταξιοδότησης, διαφορετικά, αν δηλαδή η ηλικία συμπληρώνεται το 2015, η σύνταξή τους θα βγει με το νέο τρόπο υπολογισμού και θα είναι μικρότερη.

- Οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ, οι οποίοι και εξαιρούνται ρητώς από τις αλλαγές του 2015 ως προς τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων.

- Οι γυναίκες που είναι ασφαλισμένες στο ΙΚΑ και κυρίως όσες συνταξιοδοτούνται κάτω από τα 55.

Τονιζεται ότι οι αλλαγές από την 1/1/2015 θα αφορούν όλα τα ασφαλιστικά ταμεία και δεν έχουν σχέση με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αλλά με την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που καθιερώνει ο Ν.3863/10, ο γνωστός και ως νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη.

Ειδικότερα  για τους ασφαλισμένους που θα θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά η σύνταξή τους θα αποτελείται από 3 τμήματα: Την βασική σύνταξη των 360 ευρώ.

Το δεύτερο τμήμα θα αποτελείται από τις ασφαλιστικές εισφορές από την 1/1/2011 και μετά (πλήρως ανταποδοτικό). Και το τρίτο μέρος θα είναι η σύνταξη για τα έτη που έχουν διανυθεί μέχρι τις 31/12/2010 και αυτό θα υπολογιστεί με το παλιό τρόπο (όπως βγαίνει μέχρι σήμερα η σύνταξη ανά ταμείο).

Το  σχέδιο για τη βασική σύνταξη  σύμφωνα με τον Ν. 3863/10 εισάγεται στο Ασφαλιστικό για όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν από το 2015 και μετά  οδηγεί σε μειώσεις που κυμαίνονται μεταξύ 7% και 25% ανάλογα με τις αποδοχές των εργαζομένων με τις εισφορές στα Ταμεία τους.

Παράδειγμα:Στο IKA για ασφαλισμένο με μισθό 1.500 ευρώ η σύνταξη 15ετίας το 2014 από τα 534,62 ευρώ πέφτει το 2016 στα 453,77 ευρώ, το 2020 στα 401,07 ευρώ, το 2022 στα 364 ευρώ και το 2026 (συμπλήρωση 15ετίας με το νέο σύστημα) στα 334,28 ευρώ. Mικρότερες είναι οι απώλειες για όσους συνταξιοδοτούνται με 40 έτη ασφάλισης καθώς το 2014 η σύνταξη που αναλογεί είναι 1.260,18 ευρώ, για όποιον βγει στη σύνταξη το 2016 θα είναι 1.220 ευρώ, το 2020 στα 1.190 ευρώ, το 2022 στα 1.170 ευρώ και το 2026 στα 1.165 ευρώ

2. ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ:

Μείωση κατά 10% στις επικουρικές συντάξεις για ένα εκατομμύριο συνταξιούχους  του ΕΤΕΑ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης) αναμένεται το 2015,συμφωνα με την ΠΟΠΟΚΠ. Ο πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ Θανάσης Καποτάς τονίζει οτι  η επερχόμενη νέα μείωση στις επικουρικές (πέραν του 5,2% που έγινε από 17-1-2014) θα είναι της τάξης του 10%.

Tα στοιχεία του 9μήνου 2014 «φωτογραφίζουν» πιο δυσοίωνη την κατάσταση για το 2015με εισφορές 1,5 δις ευρω και τις παροχές στα 2,15 δις.ευρω Το έλλειμμα 9μήνου στο ΕΤΕΑ κλείδωσε στα 305 εκατ.ευρω και για το 2015 φαίνεται να κλείνει στα 350 εκατ. ευρω.

Παρά τη χρηματοδότηση του Ταμείου από τον ΑΚΑΓΕ διαφαίνεται μεγάλο έλλειμμα για το επικουρικό. «Με δεδομένα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία του Ταμείου και την ρήτρα μηδενικού ελλείμματος η μείωση των επικουρικών συντάξεων για το 2015 εκτιμάται πάνω από 10%», παρατηρει ο κ. Καποτάς.

Το ΕΤΕΑ καταβάλλει επικουρικές συντάξεις σε 1.044.000 συνταξιούχους. Σε αυτούς περιλαμβάνονται 645.505 συνταξιούχοι του πρώην ΙΚΑ - ΕΤΕΑΜ, 174.192 συνταξιούχοι του ΤΕΑΔΥ, 28.450 του ΤΕΑΥΕΚ, 25.784 του ΤΑΔΚΥ καθώς και οι συνταξιούχοι της ΔΕΗ (32.549), του ΟΤΕ (25.871), των ΕΛΤΑ (9.343), της ΕΥΔΑΠ (3.202) και της πρώην ΕΡΤ (4.477).

Το ΕΤΕΑ λειτουργεί σύμφωνα με διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση για όσους ασφαλίστηκαν από το 2001 (με ατομικές μερίδες). Το ίδιο σύστημα θα ισχύει και για τους ασφαλισμένους πριν το 2001, για τον χρόνο ασφάλισής τους από 1/1/2015 και μετά.

Πλέον το Ταμείο λειτουργεί ως φορέας «καθορισμένων εισφορών» και όχι «παροχών». Δηλαδή, ο ασφαλισμένος, ανεξάρτητα από τις εισφορές που έχει δώσει, δεν έχει την παραμικρή εγγύηση για το ύψος της σύνταξής του στο τέλος του εργάσιμου βίου.

Η λεγόμενη «ρήτρα μηδενικού ελλείμματος» που εφαρμόζεται από φέτος - πρώτο χρόνο λειτουργίας του ΕΤΕΑ - «κρύβει» και νέες μειώσεις (πέραν του 5,2% από 1-7-2014) καθώς κάθε τρίμηνο το ύψος των συντάξεων που αποδίδεται θα επανεξετάζεται με βάση αυτή τη ρήτρα. Μάλιστα αποκαλύπτεται ότι  κατά τη διάρκεια υπολογισμού της  πρόσφατης μείωσης, στο ΕΤΕΑ και ενώ στις προθέσεις της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας ήταν η μείωση να κυμαίνεται μεταξύ 5% και 8%, ο συντελεστής βιωσιμότητας του ταμείου υπολογίσθηκε με βάση τα έσοδα του ΕΤΕΑ το πρώτο τετράμηνο του 2014. Εάν  λαμβάνονταν υπόψη για τον καθορισμό του κρίσιμου συντελεστή τα έσοδα του ταμείου το 2013, τότε η μείωση θα έπρεπε να είναι σχεδόν τριπλάσια, φθάνοντας το 15%.

Σημειώνεται ότι  με τον ίδιο τρόπο οι μειώσεις θα εφαρμοστούν και στα υπόλοιπα επικουρικά ταμεία, που δεν υπάγονται στο ΕΤΕΑ, από την 1/1/2015.

Όπως παρατηρεί ο πρόεδρος της ΠΟΠΟΚΠ Θανάσης Καποτάς, η στόχευση του Ν. 4052/2012 δεν είναι μόνο τα αποθεματικά των εντασσομένων πλεονασματικών ταμείων αλλά και μια σειρά αλλαγών.

-Καταργεί το διανεμητικό σύστημα και δημιουργεί ένα καθαρά κεφαλαιοποιητικό σύστημα με την δημιουργία ατομικών μερίδων ασφαλισμένων

-Καθορίζει το ποσό σύνταξης με

(α) δημογραφικά δεδομένα από επίσημους πίνακες θνησιμότητας

(β) εισάγει το πλασματικό ποσοστό επιστροφής που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές

(γ) πρωτοπορεί εισάγοντας την επιλογή ή όχι της μεταβίβασης της σύνταξης στα δικαιόδοχα μέλη κατά τη στιγμή της συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου.

(δ) προβλέπει συντελεστή βιωσιμότητας ο οποίος θα αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση στις νέες και στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, μέσω ενός μηχανισμού μειωμένης  τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες εισφορές.

(ε) επιβάλει μηδενικό έλλειμμα.

Αν προκύψει έλλειμμα τότε δεν αποκλείεται η αναπροσαρμογή της σύνταξης κάθε τρίμηνο με πρόταση της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής. Αποκλειόμενης κάθε μεταφοράς πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.

 Σημειώνεται ότι έχουν γίνει τέσσερις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις από το 2011 μέχρι σήμερα, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε απώλειες από 24 έως 272 ευρώ ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.

3.ΕΦΑΠΑΞ:

Μειωμένα έως και 50% θα είναι τα νέα εφάπαξ που θα χορηγεί το 2015 το ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων σε όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί μετά την 1η Σεπτεμβρίου του 2013. Η μείωση προκύπτει μετά την εφαρμογή της ρήτρας «μηδενικού ελλείμματος».

Στελέχη του ταμειου τονιζουν ότι ανάλογα με τον αριθμό των αιτήσεων που θα υποβληθούν έως τότε οι περικοπές μπορεί να κυμανθούν από 20% έως 50%.Κι αυτό γιατι το Ταμείο θα απονέμει ποσά εφάπαξ που θα αναλογούν με τις εισφορές που έχουν καταβάλλει οι ασφαλισμένοι. 

Δηλαδή με βάση τη ρήτρα του «μηδενικού ελλείμματος» (σ.σ. έσοδα ίσον με έξοδα) που ισχύει από φέτος, το ΤΠΔΥ, όπως και κάθε άλλο ταμείο προνοίας (πχ Ταμείο Προνοίας Ιδιωτικού Τομέα - ΤΑΠΙΤ) θα πρέπει να παρέχει εφάπαξ σε άμεση συνάρτηση με τις εισφορές που έχει μαζέψει κάθε χρόνο. Σύμφωνα με την εκτίμηση στελεχων του Ταμείου Πρόνοιας, ένας υπάλληλος Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης, που σε 35 χρόνια πληρώνει 18.500 ευρώ εισφορές και με τα σημερινά δεδομένα παίρνει 38.000 ευρώ εφάπαξ, με τον νέο υπολογισμό θα πάρει 19.000 ευρώ.

Σημειώνεται ότι χωρίς νέες μειώσεις θα υπολογιστεί το ποσό του εφάπαξ σε όσους δημόσιους υπαλλήλους συνταξιοδοτήθηκαν(πράξη συνταξιοδοτησης) έως και τον Αύγουστο του 2013. Αυτήν τη στιγμή είναι σε εκκρεμότητα 34.000 αιτήσεις για την καταβολή του βοηθήματος από τον φορέα του Δημοσίου, με τον χρόνο αναμονής να αγγίζει τους 15 μήνες. Τονιζεται οτι 12.000 εφάπαξ -μετα την εξτρα επιχορηγηση των 260 εκατομ. ευρω-που θα δοθούν εντός του έτους (2014)θα υπολογιστούν με τον παλιό τρόπο και χωρίς να υπάρξει νέα μείωση.Με βάση τον σχεδιασμό το πρώτο τρίμηνο της νέας χρονιάς θα εξεταστούν οι συνταξιοδοτικές πράξεις που έφτασαν στο Ταμείο από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους από τον Φεβρουάριο έως και τον Μάιο του 2014. Προσοχή, καθώς πρόκειται για ασφαλισμένους που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης μέχρι 31 Αυγούστου 2013 (καθώς μεσολαβεί ένα διάστημα μέχρι να φτάσει η συνταξιοδοτική πράξη από το Γενικό Λογιστήριο στο Ταμείο). Επομένως δεν επηρεάζονται από τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού και δεν θα έχουν καμία νέα μείωση στο καταβαλλόμενο ποσό.​

4.ΕΝΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΑΜΕΙΩΝ:

Το ΙΚΑ θα μετατραπεί σε υπερταμείο, καθώς θα ενταχθούν σε αυτό τόσο το επικουρικό των μισθωτών, ΕΤΕΑ όσο και όλα τα ταμεία πρόνοιας και εφάπαξ. Αντίστοιχα, στο ΝΑΤ θα ενταχθούν τα ταμεία πρόνοιας των ναυτικών

Ειδικότερα:

• Θα ενοποιηθούν οι κομβικές διαχειριστικές λειτουργίες όλων ανεξαιρέτως των Ταμείων, σε ενιαίους, ισχυρούς μηχανισμούς.

• Θα υπάρξει ένας ενιαίος μηχανισμός είσπραξης εισφορώνκαι ένα κέντρο απονομής συντάξεων, ενώ

• Εως τον Μάρτιο του 2015 όλα τα λογιστήρια των Ταμείων θα είναι διασυνδεδεμένα, προκειμένου σε πραγματικό χρόνο να γνωρίζει κανείς τα οικονομικά για το σύνολο του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.

Συγκεκριμένα, το ΙΚΑ θα μετατραπεί σε υπερταμείο, καθώς θα ενταχθούν σε αυτό τόσο το επικουρικό των μισθωτών, ΕΤΕΑ, στο οποίο έχουν ενταχθεί στο σύνολό τους τα επιμέρους επικουρικά, όσο και όλα τα ταμεία πρόνοιας και εφάπαξ. Αντίστοιχα, στο ΝΑΤ θα ενταχθούν τα ταμεία πρόνοιας των ναυτικών. Ανεξάρτητα, θα παραμείνουν τα ταμεία κύριας ασφάλισης των εμποροβιοτεχνών - επαγγελματιών (ΟΑΕΕ), των ανεξάρτητα αυτοαπασχολουμένων (ΕΤΑΑ), ο ΟΓΑ καθώς και το ταμείο των δημοσιογράφων (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ).

Πηγή: tanea.gr