Μάνα να πάω στα καράβια… ναι μεν, αλλά!

Tης Παγχιακής Ένωσης Συνταξιούχων ΝΑΤ

Δεν είναι λίγα τα δημοσιεύματα που διαβάζουμε σε τακτά χρονικά διαστήματα σε γνωστά Ναυτικά σάιτ και όχι μόνο, που αναφέρονται στην μεγάλη μείωση των εν ενεργεία Ελλήνων Ναυτεργατών και την μη προσέλευση των νέων στο Ναυτικό επάγγελμα, προσπαθώντας να δώσουν απαντήσεις για τα αίτια απόρριψης, αλλά και τρόπους προσέγγισης και προσέλκυσής των. Παρεμπιπτόντως, Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε μελέτη του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου (ΝΑΤ), σήμερα είναι εγγεγραμμένοι 25.540 ναυτικοί. Αντίστοιχα, το 1970 στο ΝΑΤ ήταν γραμμένοι περισσότεροι από 120.000 Έλληνες ναυτικοί.
Δεν θα αναφερθούμε στην γενιά των προπολεμικών αλλά και των μεταπολεμικών Ναυτεργατών μέχρι και την δεκαετία του ’60, στα πολύ δύσκολα χρόνια που πέρασαν, στις συνθήκες εργασίας σκλαβιάς και διαβίωσης εποχής γαλέρας, όπου μετά από πολλούς και αιματηρούς αγώνες και διώξεις κατάφεραν να αποκτήσουν Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ), καλύτερη διαβίωση στα πλοία και δικαιώματα, που δυστυχώς με την πάροδο των χρόνων εξανεμίζονται πάντα με την «βοήθεια» της επί ετών πουλημένης και προσκυνημένης στους εφοπλιστές Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας (ΠΝΟ), αλλά και το δικό μας «χέρι» της γενιάς Ναυτεργατών από την δεκαετία του΄70 και μετά, που λόγω της ευφορίας που υπήρχε εκείνη την εποχή στην οποία ζητούσαν και «ξύλινους» Ναυτεργάτες, δεν δίναμε καμμιά σημασία στα γίγνεσθαι τόσο με την διοίκηση της ΠΝΟ όσο και με τις διοικήσεις στα σωματεία μας, ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΙ ΕΠΩΔΥΝΟ ΛΑΘΟΣ!!
Ας θυμηθούμε ότι την δεκαετία του ’70 τα Ελληνόκτητα πλοία έσφυζαν από Έλληνες και στην πρύμνη των πλοίων κυμάτιζε η Ελληνική σημαία, σε πλοία ως επι τω πλείστων γέρικα και πάρα πολύ δύσκολα με διαβίωση – κατάλυμα – διευκόλυνση – ασφάλεια μηδαμινή, με διατροφή και νερό πενιχρή, ήταν τα χρόνια που η Ναυτοσύνη του Έλληνα και το Ελληνικό φιλότιμο, έφεραν το λεγόμενο «Ελληνικό Θαύμα της Εμπορικής Ναυτιλίας», και την πρωτιά του Ελληνόκτητου στόλου παγκοσμίως. Οι Συμβάσεις Εργασίας ήταν ετήσιες και οι Ναυτικοί μας λόγω των αναγκών τους παρέμεναν στα πλοία περισσότερο από 2 χρόνια, τα χρήματα που έπαιρναν ειδικά την δεκαετία του ΄70 ήταν πολύ ικανοποιητικά και είχαν μεγάλη διαφορά από τα μισθολόγια των στεριανών.
Το κάθε ταξίδι μπορεί να διαρκούσε μήνες, αλλά υπήρχε η μεγάλη παρέα των καπνιστηρίων όπου μαζεύονταν όλοι μετά το πέρας της καθημερινής εργασίας τους και περνούσαν ευχάριστα, και φυσικά τα πλοία καθόντουσαν για αρκετό διάστημα στα λιμάνια φορτοεκφόρτωσης και ο Ναυτεργάτης ξεχνιόταν από τις σκοτούρες του, δεν υπήρχε η μεγάλη πίεση των επιθεωρήσεων, δεν υπήρχε η σημερινή χαρτούρα, Αξιωματικοί Γέφυρας και Μηχανής έκαναν την βάρδια τους και τις υπερωρίες τους χωρίς άγχος, το άγχος ήταν να έχουν τακτικά στίγμα  «κυνηγώντας» με τον εξάντα τον ήλιο και τα αστέρια, να μιλήσουν όποτε ήταν δυνατό με τις οικογένειες τους μέσω ασυρμάτου, και να λάβουν την αλληλογραφία τους.
Οι Ναυτεργάτες που ξεκίνησαν την καριέρα τους από την δεκαετία του ’70 και μετά πιστεύουμε ότι ήταν οι πιο κερδισμένοι από όλες τις απόψεις, μπορεί να δουλεύαν σε παλιά και δύσκολα πλοία αλλά δεν υπήρχε ο φόρτος εργασίας το στρες και η πίεση, αλλά όλα αυτά μέχρι το 2001 και με την τρομοκρατική επίθεση με τα αεροπλάνα στους δίδυμους πύργους στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, που τελικά δεν γνωρίζουμε το πως και το γιατί έγινε αυτή η επίθεση και νομίζουμε ότι δεν πρόκειται να μάθουμε ποτέ, άρχισε και η αντίστροφη μέτρηση στην ήσυχη και ήρεμη μέχρι τότε ζωή των Ναυτεργατών στα πλοία.
Σε όποια λιμάνια κι αν πηγαίναν οι τοπικές αρχές τους αντιμετώπιζαν σαν τρομοκράτες, ναι καλά διαβάζεται, απαγόρευαν την έξοδο τους στα λιμάνια, άρχισε να αλλάζει η καθημερινότητα στο πλοίο, νέοι κανονισμοί που έμπαιναν σε λειτουργία, γραφειοκρατία, επιθεωρήσεις, και η αρχή της γενικής αλλαγής στα πλοία, και όλα εις βάρος και περισσότερης πίεσης στους Ναυτεργάτες.
Και πάμε στο σήμερα, στους σημερινούς Ναυτεργάτες που ξεκίνησαν την καριέρα τους τα τελευταία χρόνια ή πρόκειται σύντομα να ξεκινήσουν. Το σημαντικότερο που ακούμε για την νέα γενιά Ναυτεργατών και φυσικά είναι πολύ θετικό, είναι η επαφή με δικούς τους ανθρώπους στη στεριά, λόγω του ότι το ίντερνετ έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και πολλοί σχολιάζουν ότι τα «σημερινά παιδιά στη θάλασσα» δεν χάνουν όσα έχαναν οι παλιότερες γενιές. Είναι όντως μια «ευνοημένη» (όπως την αποκαλούν) γενιά η σημερινή;
Πάνω σε αυτό το θέμα τα τελευταία χρόνια έγιναν πολλές έρευνες από διάφορες οργανώσεις, και κατέδειξαν ότι έχει μειωθεί πλέον ο βαθμός ικανοποίησής τους σε όλα σχεδόν τα επίπεδα της ζωής μέσα στο καράβι. Οι Ναυτεργάτες σήμερα, βάση των δικών τους απόψεων και εν έτη 2025, αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, και αναφέρουμε μερικά από αυτά:
Φόρτος εργασίας, κόπωση και υψηλή πίεση, αυξημένες γραφειοκρατικές απαιτήσεις, αναποτελεσματική καθοδήγηση, έλλειψη ενσυναίσθησης από τους προϊσταμένους τους και, το κυριότερο… «κοινωνική απομόνωση».
Ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των εταιρειών που παρέχουν προγράμματα υγείας και σωματικής ευεξίας, μιαw και προς το παρόν ελάχιστες εταιρείες έχουν δώσει βαρύτητα σε αυτόν τον τομέα.
Περιορισμένη πρόσβαση σε υποστήριξη ψυχικής υγείας και σε ιατρικές / συμβουλευτικές υπηρεσίες για την ευημερία τους, οδηγίες οι οποίες είναι πλέον απαραίτητες και έχουν αναγνωριστεί ως βιοτικές ανάγκες από τη νέα γενιά των Ναυτεργατών.
Ανησυχίες για την πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη, τόσο πάνω στο καράβι όσο και σε συγκεκριμένα (πολλά στον αριθμό) λιμάνια.
Ανησυχίες για το αυξανόμενο κόστος ζωής παγκόσμια, για τα εμπόδια στην επαγγελματική τους ανέλιξη αλλά και για την πορεία στους μισθούς τους, οι οποίοι, είναι μεν υψηλοί σε σχέση με τους μισθούς για διάφορα επαγγέλματα στη στεριά, ωστόσο παραμένουν στάσιμοι τα τελευταία 15 χρόνια, την ώρα που ο πληθωρισμός καλπάζει σε όλο τον κόσμο.
Ανεπαρκείς επιλογές ψυχαγωγίας, συμπεριλαμβανομένης της αυξανόμενης απομόνωσης και της δυσκολίας των Ναυτεργατών να «συνδεθούν» μεταξύ τους μέσω δημιουργικής διασκέδασης ή ψυχαγωγίας, καθώς καταγράφεται έλλειψη δελεαστικών δραστηριοτήτων σε κοινόχρηστους χώρους για την ενθάρρυνση των ναυτικών να αλληλοεπιδράσουν.
Μεικτές και αντικρουόμενες αντιλήψεις των Ναυτεργατών περί κανονισμών και κανόνων, οι οποίες οφείλονται στις διαφορετικές κοινωνικοοικονομικές προσλαμβάνουσες κάθε Ναυτεργάτη, βάσει και του τόπου καταγωγής του.
Σε όλα τα παραπάνω θα προσθέσουμε:
Την συνεχιζόμενη αφαίμαξη του Έλληνα Ναυτεργάτη με την ανελέητη και βάρβαρη υπερφορολόγηση του, κάτι που ξεκίνησε δειλά – δειλά με την Μεταπολίτευση και επι κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή από 0-3% και έχει φθάσει σήμερα να βρίσκεται μηνιαίως στο 15%, εκτός φυσικά από την ετήσια φορολόγηση, είμαστε το μοναδικό κράτος που φορολογεί τους Ναυτεργάτες, ενώ σε άλλα κράτη οι Ναυτεργάτες έχουν φορολογική απαλλαγή λόγω της εισροής συναλλάγματος στην χώρα τους, φυσικά να μην αγνοήσουμε στα βάρβαρα χρόνια των Μνημονίων τα έξτρα χαράτσια που πλήρωναν για «Αλληλεγγύη» και «Πρόνοια», με τα οποία έφθανε να πληρώνουν μηνιαίως 24%, αλλά για όλους αυτούς καμιά πρόνοια από το Ελληνικό κράτος.
Ο Ναυτεργάτης πλέον δεν απολαμβάνει καμίας ειδικής μεταχείρισης όπως απολάμβανε παλιά. Ούτε καν μειωμένο εισιτήριο στα πλοία της ακτοπλοΐας δεν έχει το δικαίωμα να έχει. Για να μη μιλήσουμε για το εντελώς απαξιωμένο πτυχίο αλλά και την ασφαλιστική του κάλυψη η οποία είναι για «κλάματα», παρόλο που οι ασφαλιστικές του εισφορές δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές που πληρώνει ένας στεριανός.
Προκλήσεις που σχετίζονται με το φαγητό τους στο πλοίο, συμπεριλαμβανομένων ανεπαρκών προϋπολογισμών τροφίμων, φτωχών σε ποιότητα και υγιεινή τροφών, ανεπαρκών μαγείρων και έλλειψης διατροφικής εκπαίδευσης από την πλοιοκτήτρια εταιρεία, ώστε να κρατήσουν το σώμα και το πνεύμα τους υγιές κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους στο καράβι.
Ζητήματα συνδεσιμότητας στη θάλασσα. Παρόλο που τα συστήματα των τηλεπικοινωνιακών δικτύων βελτιώθηκαν σημαντικά, ακόμα εμφανίζονται περιορισμοί στην ταχύτητα και στη συνδεσιμότητα, ενώ η ποιότητα της σύνδεσης στο διαδίκτυο εξαρτάται από τα χρήματα που επενδύει κάθε ναυτιλιακή εταιρεία.
Κατάργησαν το δικαίωμα της καταβολής του ΕΦΑΠΑΞ σε όλους τους Ναυτεργάτες που το φυλλάδιο τους εκδόθηκε στις αρχές της δεκαετία του ’90.
Όσο για τις ώρες ξεκούρασης των Ναυτεργατών, πρακτικά δεν έχουν καμιά εφαρμογή και στην ουσία αντί να βοηθούν πραγματικά τον Ναυτεργάτη, του δημιουργούν περισσότερο άγχος και τον φορτώνουν με ακόμη περισσότερη δουλειά.
Τελικά οι ελληνικές κυβερνήσεις όχι μόνο απαξίωσαν το ναυτικό επάγγελμα στο σύνολο του αλλά επιδιώκουν και την περαιτέρω συρρίκνωση του.
Έχουμε ξεχάσει άλλωστε ποιος ήταν ο τελευταίος υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, ο οποίος έκανε κάτι πραγματικά σημαντικό για τους Έλληνες Ναυτεργάτες.
Τελειώνοντας, θα αναφέρουμε ένα ρητό των παλιών Ναυτεργατών, που είναι πάντα επίκαιρο και ειδικά στην εποχή μας… "Ένα σωρό κηφήνες αρμέγουν την αγελάδα που λέγεται βαπόρι, εκτός από τον Ναυτεργάτη που την βοσκάει και την φροντίζει".

Με Συναδελφικούς χαιρετισμούς                                                                                                                                           Δ.Σ ΠΕΣ ΝΑΤ ΧΙΟΥ