Λόγος από καρδιάς περί Χίου, Ναυτικών και Ναυτιλίας

>> Του Αριστείδη Ζαννίκου

Όταν ζεις επί δεκαετίες σ' ένα ναυτότοπο όπως ο Βροντάδος,

Όταν είσαι παιδί, αδελφός, γαμπρός, πεθερός, ξάδελφος, κουμπάρος και συμπέθερος ναυτικών,

Όταν οι περισσότεροι-και καλύτεροι- φίλοι σου αλλά και αρκετοί άριστοι συνεργάτες σου επί χρόνια στον Δήμο Ομηρούπολης ήταν (και είναι) ναυτικοί, αλλά και όταν έχεις βιώσει προσωπικά τις άπειρες, μικρές και μεγάλες δωρεές προς τον γενέθλιο τόπο τοπολατρών εφοπλιστών μας, καπεταναίων και απλών ναυτικών, είσαι, νομίζω, σε θέση να γνωρίζεις αρκετά καλά τί σημαίνουν ναυτικός, Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία αλλά και πώς, ναυτικοί και ναυτιλία, επέδρασαν, επί δεκαετίες, στην όλη οικονομικοκοινωνική, πολιτιστική ακόμη και πολιτική πορεία της Χίου.

    Αν και τελείωσα Ναυτικό Γυμνάσιο, δεν έγινα ναυτικός όπως η συντριπτική πλειοψηφία των συμμαθητών. Ούτε ο ναυτικός πατέρας μου το επιθυμούσε, ούτε κι' εγώ το άντεχα.

 Γι' αυτό και “δεν μου πάει” να κάνω σήμερα εκ του ασφαλούς και χωρίς συστολή, τον ένθερμο “προπαγανδιστή” του ναυτικού επαγγέλματος και της Εμπορικής Ναυτιλίας.

Είμαι βέβαια σε θέση να γνωρίζω ότι, η πλέον ιδιόμορφη και σκληρή εργασία του κόσμου, αυτή του ναυτικού, κάποτε αμοιβόταν καλά (πάντα βέβαια σε σχέση προς τους μισθούς της στεριάς).

Το βίωσα ως μέλος μέσης ναυτικής οικογένειας. Όπως έζησα και την απόγνωση των άνεργων ναυτικών σε περιόδους ναυτιλιακής κρίσης όταν τα βαπόρια έδεναν και οι νοικοκυρές άνοιγαν τεφτεράκια στον μπακάλη της γειτονιάς για να προμηθευτούν τα τελείως αναγκαία.

Γνώρισα ακόμη, από διηγήσεις απελπισμένων ναυτικών, τον εξευτελισμό που τους επιφύλασσαν υπεύθυνοι ναυτιλιακών γραφείων, οι οποίοι αδίστακτα τους ζητούσαν (συμβαίνει άραγε και σήμερα;) φακελάκι προκειμένου να τους μπαρκάρουν!!

   Η τραγικότητα και επικινδυνότητα του επαγγέλματος, οι στερήσεις του ναυτικού όσων απολάμβαναν καθημερινά οι στεριανοί, οι καλύτερες συνθήκες εργασίας και αμοιβής στη στεριά και η σχετική επιθυμία-προτροπή ναυτικών πατεράδων, απότρεψαν χιλιάδες νέους μας από το να γίνουν και οι ίδιοι ναυτικοί.

Μέχρι που ήλθε η λαίλαπα της στεριανής ανεργίας, πτυχιούχων και μη. Μαζί και το δραστικό κουτσούρεμα των αποδοχών σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα. Κάπως έτσι, εξ ανάγκης και όχι από καθαρή επιλογή, αρκετοί νέοι μας στρέφονται ξανά προς τη θάλασσα.

   Όμως στο μεταξύ πολλά έχουν αλλάξει:

-Η Πολιτεία, αφού κυριολεκτικά επί χρόνια ξεζούμιζε τους ναυτικούς, τους εγκατέλειψε πλέον σαν στυμένες λεμονόκουπες μειώνοντας συντάξεις, παροχές, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και αυξάνοντας τη φορολογία των ό,ποιων αποδοχών τους.

-Ο Εφοπλισμός, λόγω τεχνολογικής προόδου και για να αντέξει προφανώς στον διεθνή ανταγωνισμό και έτσι να παραμείνει αρκετά επικερδής, σε πρώτη φάση πέτυχε να αλλάξει αριθμητικά τη σύνθεση των πληρωμάτων και εν συνεχεία να προσλάβει φθηνούς αλλοδαπούς ως κατώτερα πληρώματα.

Σταδιακά, αυτή η τάση “ακούμπησε” και τους 'Ελληνες αξιωματικούς γέφυρας και μηχανής αφ' ενός με σταδιακή μείωση των μισθών τους και αφ' ετέρου με πρόσληψη αξιωματικών χαμηλού κόστους προερχόμενους από Φιλιππίνες, Ρωσία, Ουκρανία και άλλες Χώρες.

   Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι δεν επαρκούν οι 'Ελληνες αξιωματικοί, δεν δικαιολογείται κάποιες δικές μας Ναυτιλιακές Εταιρίες να απασχολούν ελάχιστους Έλληνες αξιωματικούς.

Κάποιες άλλες μάλιστα δεν δίνουν δουλειά ούτε σε έναν!!

Προφανώς αυτό αποτελεί επιχειρηματική επιλογή μέρους του απρόσωπου και παγκοσμιοποιημένου πλέον επενδυτικού και τραπεζικού κεφαλαίου που μάλλον ελέγχει αρκετές, κατ' όνομα πια, Ελληνικές Εταιρίες. Όπως ίσως αποτελεί επιλογή η επιδίωξη ίδρυσης ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΩΝ κάτι που ακούγεται ωραίο, ίσως όμως στο μέλλον αποδειχθεί καταστροφικό για τους νέους ναυτικούς μας.

Αν συγκεκριμένα προκληθεί και στον τομέα αυτόν “μαζική παραγωγή” αξιωματικών Ε.Ν., η υπερπροσφορά θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε νέες μειώσεις μισθών και ασφαλιστικών καλύψεων. Τότε είναι που θα αρχίσουν τα πολύ δύσκολα...

   Για να μη συμβεί και με τους ναυτικούς ό,τι και με το λεγόμενο “επιστημονικό προλεταριάτο” που οδηγεί ήδη στην πολύ χαμηλή έως εξευτελιστική αμοιβή πολλών επιστημόνων, θα πρέπει να ληφθούν από τώρα μέτρα και να εφαρμοσθεί πολιτική λελογισμένης “παραγωγής” νέων αξιωματικών  Ε.Ν.

Αυτό όντως μπορεί να γίνει. Φθάνει να το θελήσουν και να το επιδιώξουν από κοινού, μια σοβαρή Πολιτεία και ένας Εφοπλισμός που θα έχει μέσα του ΚΑΙ  πατριωτικά αισθήματα. Λέτε να συμβεί; Προσωπικά το εύχομαι, αν και έμπειροι φίλοι ναυτικοί μου λένε να μην το ελπίζω. Ίσως αυτοί ξέρουν καλύτερα. Το μέλλον θα δείξει.

   Βέβαια, στα συν της σημερινής Εμπορικής Ναυτιλίας, πέρα των ακόμα σχετικά καλών αλλά “κουτσουρεμένων” αμοιβών, περιλαμβάνονται η περισσότερη ασφάλεια των σύγχρονων πλοίων, η εύκολη επικοινωνία κάθε ναυτικού με τους οικείους του και το ολιγόμηνο κάθε μπάρκου.

Τα πλην, συνεχίζουν όπως παλιά να είναι περίπου τα ίδια. Μιλάμε βέβαια για κυρίως ναυτικούς και όχι για όσους ασχολούνται σε δορυφορικά, προς την εμπορική ναυτιλία, επαγγέλματα τα οποία, αν και ό,ποιοι τα ακολουθήσουν, είναι βέβαιο ότι θα επιλέξουν άλλα μέρη ως τόπους μόνιμης κατοικίας. Με άλλα λόγια θα πάρουν το δρόμο της εσωτερικής ή εξωτερικής μετανάστευσης με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό, θετικό ή αρνητικό.

   Εν κατακλείδι, η Χίος μπορεί και στο μέλλον να στηριχθεί οικονομικά (έστω μερικώς) από την Εμπορική Ναυτιλία, αυτό όμως είναι συνάρτηση παραγόντων που ΔΕΝ ΚΑΘΟΡΙΖΟΝΤΑΙ ΟΥΤΕ ΕΛΕΓΧΟΝΤΑΙ ΤΟΠΙΚΑ.

Ελπίζω να έγινα κατανοητός μιάς και προηγούμενο άρθρο μου προφανώς δεν αναγνώσθηκε σωστά ούτε κατανοήθηκε επαρκώς από κάποιους.