Κυριάκος Ντελόπουλος: ΥΠΟΘΕΣΗ WIRIL. Eπεισόδιο Πολέμου - Χίος, 7 Φεβρουαρίου 1944

Ο βομβαρδισμός του σουηδικού φορτηγού που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στους λιμοκτονούντες κατοίκους της Χίου έχει προσγραφεί σε μια ειδική σελίδα της ιστορίας της που με το χρόνο πέρασε στην περιοχή των μύθων που συχνά αποκαλύπτουν περισσότερες αλήθειες από την τυπική Ιστορία.

Επίσημα ντοκουμέντα που ανταλλάχθηκαν αμέσως μετά το επεισόδιο μεταξύ των αρμόδιων διπλωματικών υπηρεσιών των Υπουργείων των Εξωτερικών της Σουηδίας, Μεγάλης Βρετανίας, Γερμανίας, του Διεθνούς, Ερυθρού Σταυρού και της Σουηδικής Ανθρωπιστικής Αποστολής, φέρνουν στο φως στοιχεία που δεν ήταν δυνατόν να έχουν γίνει γνωστά τότε. Ακόμη, μαρτυρίες αυτοπτών, δημοσιογραφικά δημοσιεύματα στον τοπικό, ελληνικό και ξένο τύπο, μεταγενέστερα ιστορήματα, ανασυνθέτουν φανερές και κρυφές πτυχές του συμβάντος, έστω με υποθέσεις και προσωπικές κρίσεις, ασφαλώς χρήσιμες τουλάχιστον στην ανασύνθεση του πνεύματος της εποχής και των αντιδράσεων των ανθρώπων. Ο αναγνώστης καλείται να κρίνει και να συμπεράνει.

Η Δευτέρα, 7 Φεβρουαρίου 1944 υπήρξε για τη Χίο μια μέρα πόνου που διασταυρώθηκαν ανθρώπινα πεπρωμένα Ελλήνων και ξένων στη διάρκεια μιας δολοφονικής εποχής που επέβαλε ένας αιματηρός Πόλεμος. Η ημέρα αυτή έχει οριστικά εγκατασταθεί στο μεταίχμιο της Ιστορίας και του Θρύλου. Έχει κερδίσει μια θέση στη Μνήμη χωρίς να την έχει διεκδικήσει.

 

Εκδόθηκε με την ευγενική χορηγία του JOHN S. FAFALIOS FOUNDATION

 

... Έχουμε συνηθίσει να στεκόμαστε στο «δάσος» και προ του δέους που αυτό προκαλεί να παραλείπουμε να αντιληφθούμε ότι το «δάσος» αποτελείται από «δένδρα» και, γιατί όχι, από «φύλλα». Τα «φύλλα» είναι οι «ψηφίδες» που συνθέτουν τα συμβάντα και, όλα μαζί, τα μεγαλύτερα γεγονότα ενός πολέμου. Μήπως το ίδιο δεν συμβαίνει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής;

Μια τέτοια, λοιπόν, «ψηφίδα» πραγματεύεται το νέο βιβλίο του Κυριάκου Ντελόπουλου.

Έναν απειροελάχιστο «κόκκο άμμου» μέσα στην αχανή «έρημο» του πολύχρονου Πολέμου: Ένα πλοίο βομβαρδίστηκε από την αγγλική αεροπορία στο λιμάνι της Χίου στις αρχές Φεβρουαρίου του 1944 και σκοτώθηκαν άνθρωποι. Στην τραγικότητά του και κυνικά κρίνοντάς το, πρόκειται για κοινό, κοινότατο συμβάν σε έναν πόλεμο και η επίδρασή του σε αυτόν προφανώς υπήρξε εξίσου απειροελάχιστη. Ωστόσο, τα συμβάντα που διαδραματίστηκαν στη μικρή κοινωνία της Χίου, και από τη φύση τους, προκάλεσαν πολύ βαθιά αίσθηση σε αυτήν.

Όλα ξεκίνησαν από ένα τυχαίο γεγονός, που τράβηξε την προσοχή του, ενώ με τη σύζυγό του περιόδευαν στην όμορφη Χίο: Μια πλάκα εντοιχισμένη στο Τελωνείο της πρωτεύουσας του νησιού, η οποία μνημονεύει το θάνατο δεκαεπτά ανθρώπων στη διάρκεια της Κατοχής. Ωστόσο, αυτό που την εξήψε ήταν μια άλλη πλάκα, στημένη στο Βουνάκι. Μια μαρμάρινη ταφόπλακα ενός αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης, στο πίσω μέρος της οποίας ήταν χαραγμένα η... σβάστικα και το όνομα ενός Γερμανού!

Κάποιος άλλος θα σταματούσε εκεί. Το πολύ πολύ να ρωτούσε τους περιοίκους για να μάθει –αν μάθαινε– κάτι περισσότερο. Εκείνου η περιέργεια είχε «απογειωθεί». Έτσι, ακολούθησε μια πολυετής αναζήτηση πληροφοριών στον τοπικό και μη Tύπο και τις λοιπές έντυπες πηγές και η «περιήγησή» του σε αρχειακό υλικό μέχρι την Αγγλία και την τότε ουδέτερη Σουηδία. Γιατί από νωρίς έμαθε ότι το πλοίο –το Wiril– ήταν ένα σουηδικό μικρό φορτηγό, ναυλωμένο από το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, το οποίο μετέφερε τρόφιμα και εφόδια για την ανακούφιση του ελληνικού πληθυσμού. Αυτό του ήθελε να μάθει ήταν γιατί οι Άγγλοι, οι οποίοι, ενώ γνώριζαν την εθνικότητα του πλοίου και τη φύση της αποστολής του, το προσέβαλαν με ισχυρές αεροπορικές δυνάμεις και ακόμη γιατί ενώ κάλλιστα μπορούσαν να το βυθίσουν, απλώς του προκάλεσαν ζημιές. Με μεθοδικότητα, θα έλεγα «μανία» αστυνομικού λαγωνικού, αναζητά την αλήθεια μέσα από τα στοιχεία που άντλησε, τα αντιπαραθέτει, τα συγκρίνει και τα αναλύει, για να καταλήξει σε ορισμένα συμπεράσματα. Συμπεράσματα που και τον ίδιο δεν ικανοποιούν απόλυτα, δεδομένου ότι οι βρετανικές πηγές είναι ιδιαίτερα λακωνικές, σε σημείο να κατατάσσουν το συμβάν στις λεγόμενες «παράπλευρες απώλειες». Περισσότερα δε θα πω εδώ, αφήνοντάς τον αναγνώστη να τα βρει στο βιβλίο του....