«…τι άνθρωπος θα γίνει το σημερινό παιδάκι»;

>> Του Νέστορα Ξυλά, εκπαιδευτικού και μέλους του ΚΚΕ

«η παιδική ηλικία, η σπουδαιότερη περίοδος της ανθρώπινης ζωής, δεν είναι προετοιμασία για τη μελλοντική ζωή, είναι πραγματική, φωτεινή, πρωτότυπη, ανεπανάληπτη ζωή. Και απ’ το πώς πέρασε την παιδική ηλικία, απ’ το ποιος το κρατούσε από το χέρι στα παιδικά χρόνια, από το τι μπήκε στο μυαλό και στην καρδιά του απ’ το περιβάλλον, απ’ αυτό εξαρτάται σε αποφασιστικό βαθμό, τι άνθρωπος θα γίνει το σημερινό παιδάκι»[1].

Πολλά γράφτηκαν τελευταία με αφορμή την είσοδο των προσφυγόπουλων στα Σχολεία, πολύ λίγα για την πραγματική τους μόρφωση. Στον τύπο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης... Πολλά συζητήθηκαν μέσα και έξω από τα σχολεία. Αναλογίζομαι όλες τις πρόσφατες απόψεις και συζητήσεις...

Πριν μπούμε στο θέμα, ας μη χάσουμε το κύριο… Τα χοτ σποτ της ντροπής δεν έχουν θέση ούτε στη Χίο ούτε σε κανένα νησί του Αιγαίου. Ο άθλιος εγκλωβισμός των προσφύγων πρέπει να τελειώσει τώρα! Το αίτημα για μεταφορά τους στην Ηπειρωτική Ελλάδα ώστε να εξεταστούν γρήγορα τα αιτήματά τους με μεταφορά τους στους αρχικούς προορισμούς τους, είναι άμεσο και αναγκαίο. Η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας για την οποία πανηγύριζε η κυβέρνηση και δεν αμφισβητεί κανένας πιστός των «Ευρωπαϊκών Ιδεωδών», αποδείχτηκε στα μάτια όλων απάνθρωπη τόσο για τους κατατρεγμένους όσο και για τον τοπικό πληθυσμό. Σε αυτά μπορεί και πρέπει να συσπειρωθεί καθένας και καθεμιά και γι’ αυτά να αγωνιστεί, εδώ και τώρα. Γιατί άραγε δεν τα υιοθετούν όσοι διαρρηγνύουν ιμάτια;

Τα τραγικότερα θύματα της θηριωδίας του πολέμου, τα παιδιά, όπου κι αν βρίσκονται, πρέπει να έχουν φαγητό, ζεστασιά, μόρφωση ειδικά σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες. Πρέπει όλα να βρίσκονται στο σχολείο. Τι επίπτωση θα είχε το αντίθετο στη συμπεριφορά και την ανατροφή τους, σε σχέση και με τον εγκλεισμό τους; Ας το σκεφτούν όσοι καλοπροαίρετα σκέφτονται και πονάνε τα παιδιά. Όσοι κοιτώντας τα, βλέπουν στα μάτια τους, τα μάτια των παιδιών τους.

«Προϋποθέσεις…»

Υπάρχει, καλοπροαίρετα σε πολλές περιπτώσεις, ο προβληματισμός: για να πάνε στα σχολεία τα προσφυγόπουλα θα έπρεπε «πρώτα να εξασφαλιστούν όλες οι προϋποθέσεις». Είναι σωστό όπως και για όλα ανεξαιρέτως τα ελληνόπουλα! Που κάθε χρόνο βιώνουν χιλιάδες χαμένες ώρες λόγο έλλειψης προσωπικού, απολύσεις εκπαιδευτικών, προβλήματα στα ολοήμερα κλπ. κλπ. Και μόνο να σκεφτεί κανείς τι αντισεισμική θωράκιση έχουν σήμερα τα σχολεία μας, σε μια σεισμογενή περιοχή, σε κτίρια παμπάλαια, καταλαβαίνει. Πρέπει να στελεχωθούν τα Σχολεία για τα ελληνόπουλα; Αναμφισβήτητα! Ακόμα και τώρα που μιλάμε! Χρειάζονται ειδική στελέχωση τα σχολεία για τα προσφυγόπουλα; Αναμφισβήτητα! Τα ΔΥΕΠ δεν είναι η λύση για τις πραγματικές ανάγκες των παιδιών αυτών, αυτό που προέχει τώρα είναι να βρίσκονται μέσα στο Σχολείο.

Για όσα λείπουν λοιπόν δεν παλεύει σημαντικό τμήμα γονιών και εκπαιδευτικών κάθε χρόνο; Θα τα διεκδικήσουμε πιο δυναμικά; Γιατί ειδικά τώρα λοιπόν τα «θυμηθήκαμε» και μάλιστα ως «προϋπόθεση» για να μπουν τα παιδιά στο σχολείο;

Πολλοί ανησυχούν για τα ζητήματα της υγείας, της πρόληψης, των εμβολιασμών, όχι άδικα… Όλα αυτά είναι βέβαιο ότι πρέπει να εξασφαλίζονται για το σύνολο των παιδιών. Εξασφαλίζονται; Ειδικά σε συνθήκες χειροτέρευσης των όρων ζωής σε όλα τα επίπεδα; Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση των εργαζομένων, το Νοσοκομείο Χίου:

«… σήμερα λειτουργεί με ελλείψεις νοσηλευτικού, ιατρικού, παραϊατρικού και διοικητικού προσωπικού που ξεπερνούν το 40% και με εργασιακές σχέσεις λάστιχο»…, «… η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας στο νησί είναι ανύπαρκτη…», υπάρχει «..μόνιμη  ύπαρξη των ράντζων και των διασπορών σε άλλες κλινικές εξ’ αιτίας της στενότητας  του χώρου της παθολογικής, με ότι αυτό συνεπάγεται ιατρικά – υγειονομικά και σε φόρτο εργασίας». Στο θάλαμο χημειοθεραπείας «… φιλοξενούνται καθημερινά, κάτω από απαράδεκτες συνθήκες,  για ημερήσια θεραπεία δεκάδες ασθενείς (χημειοθεραπευόμενοι, πολυμεταγγιζόμενοι, σκληρυντικοί)», «Η εισροή υδάτων  σε όλες σχεδόν τις κλινικές  κατά τη διάρκεια βροχόπτωσης δημιουργεί τεράστια προβλήματα την χειμερινή περίοδο», «Στην παιδιατρική κλινική  η έλλειψη  εξεταστηρίου παιδιών και νεογνών, καθιστά δυσκολότερο το έργο τόσο του ιατρικού όσο και του Νοσηλευτικού προσωπικού…», «Η ανυπαρξία ειδικού θαλάμου μόνωσης μολυσματικών παθήσεων αποτελεί τον υπ αριθμό ένα κίνδυνο για την δημόσια υγεία».

Τι σημαίνουν όλα αυτά άραγε για την υγεία χιλιάδων Χιωτών αλλά και όσων ξεριζωμένων έχουν ανάγκη περίθαλψης; Η λάσπη της ΒΙΑΛ, που απειλεί την υγεία των προσφύγων κάθε μέρα, συναντά τη «λάσπη» της πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ για την υγεία του λαού μας, που αποτελεί καθημερινό ζητούμενο για τις λαϊκές οικογένειες του νησιού.

Μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη σε όσους κυβερνούν και κυβέρνησαν για να εξασφαλίσουν όλα τα παραπάνω; Ειδικά ύστερα από τόσα «αριστερά ψέματα»; Σε καμία περίπτωση. Μπορούμε να έχουμε όμως εμπιστοσύνη στο δίκιο μας, στη δύναμή μας, στη δύναμη του κοινού αγώνα γονιών, εκπαιδευτικών, μαθητών, προσφύγων, για να τα επιβάλλουμε. Εμπιστοσύνη στη λαϊκή αλληλεγγύη στην προσφορά καθενός και καθεμιάς.

«Όλοι έχουν τα δίκια τους…»

Πολλές φορές, καλοπροαίρετα ή όχι, μπαίνει ο προβληματισμός: «Όλοι έχουν τα δίκια τους» σε σχέση με τα προσφυγόπουλα και την εκπαίδευση. «Δίκαιοι οι προβληματισμοί απ’ όπου κι αν προέρχονται…, δημοκρατικό να ακούγονται όλες οι απόψεις».

Τι θα γινόταν άραγε αν όλοι είχαν «κι από λίγο δίκιο»; Αν οι εργαζόμενοι έδιναν χώρο ακόμα και στο ρατσιστικό δηλητήριο χάριν «δημοκρατίας»;  Δίκιο να έχει και αυτός που δικαιολογημένα φοβάται γιατί τα προσφυγόπουλα ζουν σε άθλιες συνθήκες, δίκιο να έχει και όποιος τα λυπάται γιατί «παιδιά είναι και αυτά» με εκείνον που λέει: «δεν είμαι ρατσιστής αλλά έξω από το σχολείο μου κι όπου θέλουν ας πάνε» ή «πάρτε τα σπίτι σας…». Τι θα γινόταν αν είχε «λίγο δίκιο» αυτός και που λέει «όλα τα παιδιά έχουν δικαίωμα να βρίσκονται στο Σχολείο» στην αρχή του λόγου του και μέχρι να τελειώσει, τα έχει εξοβελίσει στο «πυρ το εξώτερον» με τρόπο συγκαλυμμένο;

Τι θα γινόταν αν επικρατούσε μισό – μισό το δίκιο, σε ένα γενικό «τσουβάλιασμα»; Τότε, δεν θα ξεχώριζε η ξενοφοβία από την αλληλεγγύη, οι αντιεπιστημονική θεωρία του ρατσισμού - φασισμός από την επιστήμη, η ανθρωπιά από την ξετσιπωσιά. Τότε λανθασμένα θα τσουβαλιάζονταν όλοι εκείνοι που πράγματι δεν είναι καθόλου ρατσιστές, με το ακριβώς αντίθετό τους, και μάλιστα με την ίδια τους την υπογραφή να «κοσμεί» «εξώδικα της ντροπής», ξενοφοβικής κοπής και έμπνευσης.

Είναι λογικό να φοβάται κανείς και να ανησυχεί για το προσφυγικό; Είναι λογικό και ανθρώπινο γιατί το προσφυγικό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα! Πρέπει όμως να φτάσουμε και σε ένα δια ταύτα. Σε «ολόκληρο το δίκιο» και όχι σε τσαλαβουτήματα, που διολισθαίνουν συνήθως στο ρατσισμό και την ξενοφοβία του «άλλα θέλω κι άλλα κάνω…»: Ιμπεριαλιστικός πόλεμος σημαίνει σφαγή για τον έλεγχο του πλούτου και των δρόμων μεταφοράς του. Δεν τον επιλέγουν οι λαοί, πολύ περισσότερο τα παιδιά. Τον επιλέγουν όσοι σφετερίζονται αυτόν τον πλούτο σε βάρος τους στέλνοντάς τους λαούς στη σφαγή. Αποτέλεσμα και όχι αιτία του πολέμου είναι το δουλεμπόριο, η εκμετάλλευση του πόνου, της απόγνωσης των θυμάτων, η προσφυγιά. Όσο υπάρχει πόλεμος, υποψήφιοι για τη σφαγή είμαστε κι εμείς, υποψήφιοι πρόσφυγες, υποψήφιοι πνιγμένοι, υποψήφιοι παραπλανημένοι. Ειδικά σήμερα, που η περιοχή «μυρίζει μπαρούτι», που η Ελλάδα έχει γίνει ορμητήριο επιθέσεων, εγκατάστασης βάσεων, οπλικών συστημάτων με ευθύνη της σημερινής και των προηγούμενων κυβερνήσεων. Σήμερα, που οι σφαγείς ΗΠΑ και ΝΑΤΟ έγιναν οι «καλύτεροί μας φίλοι», και που «η αριστερά ξεπέρασε τις αγκυλώσεις της», το να τα βάζεις με τους πρόσφυγες και τα παιδιά τους, σημαίνει να αθωώνεις και το δικό σου εχθρό, να διαιωνίζεις την προσφυγιά…

Μαθήματα σε όλους από τα παιδιά…

Όσα χρόνια εργάζομαι ως εκπαιδευτικός, είχα και έχω την τύχη να φιλοξενώ στην τάξη μου προσφυγόπουλα, μεταναστόπουλα, ρομά, δίπλα και μαζί με τα ελληνόπουλα. Από την πρώτη στιγμή που έμπαινα στην τάξη, τα παιδιά με πληροφορούσαν για το «καινούριο παιδάκι» που είχαμε στην «παρέα». Τα παιδιά, είναι από τη φύση τους ενάντια στο ρατσισμό και την ξενοφοβία. Συνεννοούνται σε διαφορετικές γλώσσες, κάνουν φίλους ξεπερνώντας πολιτισμούς, σύνορα, «χρώματα», θρησκείες και «ράτσες». Σε κάθε  «καινούριο παιδάκι» εκφράζουν αυθόρμητη αλληλεγγύη και συμπάθεια.

Κάθε χρόνο, με την προσπάθεια, την όποια εμπειρία, το φιλότιμο, προσπαθούμε όλοι να ξεπερνάμε δύσκολα προβλήματα. Με κατανόηση, αγάπη, υπομονή, αλληλεγγύη. Ας θυμηθούμε τη συγκλονιστική βοήθεια που είχε οργανώσει ο Σύλλογος Δασκάλων στο νησί μας, επανειλημμένα. Την αλληλεγγύη  που είχαν επιδείξει οι εργαζόμενοι, οι γυναίκες, οι άνεργοι του νησιού στις πρώτες προσφυγικές ροές. Αυτός είναι ο δρόμος.

Αν ο εκπαιδευτικός ακούσει «... να τους πετάξουμε στη θάλασσα κύριε...» ή περί  «λαθροπίθηκων που μας κλέβουν και μας παίρνουν τις δουλειές»; Δεν οφείλει να παρέμβει  στην παιδική ψυχή που γεμίζει με μίσος; Για την ακρίβεια που «κουβαλάει και παπαγαλίζει» το μίσος που της φόρτωσαν; Τι να πει στο παιδί, όταν με λεπτούς χειρισμούς, «δείχνοντας» τον πρόσφυγα - συμμαθητή, ανατρέπει στο μαθητή αυτά τα λόγια μίσους; Κι ύστερα: «δηλαδή ο μπαμπάς μου δεν έχει δίκιο;». Πώς να μην ακυρώσεις το γονιό που επιεικώς έχει «χάσει τη μπάλα» χωρίς να κατανοεί ότι το μίσος επιστρέφει στο σπίτι του, η βία που καλλιεργεί ενσωματώνεται στην ψυχή του παιδιού του και αύριο, αν πάει κάτι στραβά θα ψάχνει την αιτία; Θα τη βρει; Μόνο αν κοιτάξει στη δική του στάση ζωής και αν δεν είναι αργά...

Ο εκπαιδευτικός έχει χρέος να μιλήσει για τον Τούρκο μπαμπά, την Τουρκάλα μαμά, για το παιδί τους, το ίδιο για τον Έλληνα, τον Αλβανό, τον Πακιστανό, Το Σύριο, για τους γονείς και τα παιδιά όλου του κόσμου. Για τις ανάγκες, τα δικαιώματα των ανθρώπων, για τη χαρά, τη λύπη το κλάμα και το γέλιο.

 Έχει χρέος να μιλήσει για αυτούς, που θέλουν τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους να φαγώνονται «για τ’ αφέντη το φαΐ». Γιατί, τι και πως ν’ απαντήσεις όταν το παιδί σου λέει «φοβάμαι τον πόλεμο…», «γιατί γίνεται πόλεμος κύριε…;». Δεν φτάνουν ως εκεί τα μαθηματικά, η γλώσσα, ο υπολογιστής… Εκεί έχεις χρέος να μιλάς και όχι να σωπαίνεις... Μπροστά στο θάνατο δεν σωπαίνεις. Απαντάς με μια μεγάλη παγκόσμια «γκουέρνικα» και μιλάς με τα λόγια των μεγάλων μας ποιητών:

«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος

δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο.

Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα

ματώσουν απ’ τις φωνές

το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες — μα ούτε βήμα πίσω.

Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων

Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία.

Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή.

Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια

Αφήνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες

μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα

αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου

έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς

εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ' τις οβίδες.

Δεν έχεις καιρό

δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου

αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος[2]».