Πράσινο φως για την επένδυση Ρόκα - Δυναμική η παρουσία Χιωτών και Λημνιών στο Περιφερειακό Συμβούλιο

Το πράσινο φως για την επένδυση- μαμούθ της Ρόκα-Iberdrola έδωσε με τη θετική γνωμοδότησή του η πλειοψηφία του Περιφερειακού Συμβουλίου και συγκεκριμένα οι παρατάξεις Γιακαλή και Βογιατζή με την πλευρά της ελάσσονος αντιπολίτευσης των παρατάξεων Κόρακα, Τεντόμα και Γιαννίρη να καταψηφίζουν, θεωρώντας ότι έχει πολλά κενά η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) που τέθηκε υπό έγκριση, όπως επίσης και το μέγεθος του έργου ως δυσανάλογα μεγάλο για την έκταση των νησιών μας.

Η θετική γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου για την επένδυση “Αιγαία Ζεύξη” στηρίχθηκε στην ανάγκη για σταδιακό παροπλισμό των εργοστασίων της ΔΕΗ, μέσω διασύνδεσης  με υποβρύχιο καλώδιο με την ηπειρωτική Ελλάδα και  στο αντισταθμιστικό όφελος  σε μια περίοδο που λόγω τρόικας, η χρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης βαίνει συνεχώς μειούμενη. Στην άλλη πλευρά της ζυγαριάς όμως ένα τεράστιο και εν πολλοίς άγνωστο έργο με 153 ανεμογεννήτριες, πραγματικούς γίγαντες και σε αριθμό που από όλους σχεδόν αναγνωρίστηκε ότι είναι μεγάλος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ισχύς των ανεμογεννητριών μόνο στη Λέσβο (306 MW) θα ξεπερνά το σύνολο της ισχύος όλων των αιολικών πάρκων που έχει δημιουργήσει η πολυεθνική εταιρεία στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1990 (255,3 MW). Επιπλέον ασαφές παραμένει αν στο μέλλον η εταιρεία θα αυξήσει περαιτέρω την επένδυση ώστε η παραγόμενη ισχύ να φτάσει τα 3000 ΜW όπως υποστηρίζει σχετικός ενεργειακός χάρτης που μάλιστα λέγεται ότι έχει κατατεθεί στη ΡΑΕ!

Η συνεδρίαση

Με εξαίρεση τις παρατάξεις της “Λαϊκής Συσπείρωσης”, των “Πολιτών Κόντρα στον καιρό” και του “Οικολογικού Ανέμου” που είχαν εξαρχής τοποθετηθεί αρνητικά για την κολοσσιαία επένδυση, κατά γνωμοδότησαν δύο Περιφερειακοί Σύμβουλοι: από την Περιφερειακή Αρχή ο Λημνιός Γιάννης Σιάχος και από τη μείζονα αντιπολίτευση και ο Χιώτης, Γιάννης Μαλαφής. Μάλιστα ο κ. Σιάχος παρότρυνε τους συμβούλους να αντισταθούν στην επένδυση επισημαίνοντας ότι η απόφαση ήταν προειλημμένη. Απών από τη συνεδρίαση ήταν ο επικεφαλής του “Αγώνα για τα νησιά μας”, Παύλος Βογιατζής. Δυναμική παρουσία είχαν μέσω εκπροσώπων φορέων τα νησιά της Λήμνου και της Χίου, καθώς και πολίτες που συμμετέχουν στο Διασυντονιστικό νησιωτικό δίκτυο ενάντια στην επένδυση Ρόκα, οι οποίοι έθεσαν επί τάπητος τις επιπτώσεις της μεγάλης κλίμακας του έργου στα τρία νησιά προκειμένου να αποτρέψουν την “Αιγαία Ζεύξη”.   

«Αιγαία Ζεύξη»

Τα 28 αιολικά πάρκα των τριών νησιών θα κοστίσουν 1,85 δισ. ευρώ στην εταιρεία, η οποία θα εκμεταλλεύεται το αιολικό δυναμικό τους, πουλώντας την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια στη ΔΕΗ. Τα τρία νησιά θα συνδέονται με την Εύβοια και τη Φθιώτιδα στη Στερεά Ελλάδα, με το παραγόμενο ρεύμα να καταλήγει στη Λάρυμνα ώστε να συνδεθεί στη συνέχεια με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, μέσω υποβρυχίου καλωδίου συνολικού μήκους 414 χλμ. Παράλληλα, προβλέπονται 200 χιλιόμετρα νέοι χωματόδρομοι πλάτους τουλάχιστον 5 μέτρων, 330 χιλιόμετρα κανάλια καλωδιώσεων, οδική και θαλάσσια μεταφορά του εξοπλισμού με αντίστοιχες «παρεμβάσεις» σε δρόμους, παραλίες  χωράφια και  βουνοκορφές... Οι μελέτες προβλέπεται να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2013 ενώ θα ξεκινήσουν οι εργασίες κατασκευής στις αρχές του 2014 με επιδιωκούμενη την έναρξη λειτουργίας το 2016. Οι άδειες παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας θα έχουν 25ετή διάρκεια με καταληκτική χρονιά, δηλαδή το 2041. Σε δεύτερο στάδιο προβλέπεται η επέκταση της διασύνδεσης με το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας προς Σάμο, Ικαρία και Δωδεκάνησα.

Επίθεση Γιακαλή σε Σπιλάνη

Έκπληξη προκάλεσε η επίθεση του Περιφερειάρχη Νάσου Γιακαλή κατά του Γενικού Γραμματέα Αιγαίου, Γιάννη Σπιλάνη σχετικά με τις δηλώσεις του τελευταίου στα “Νέα. της .Λέσβου ”, όπου τόνιζε τις αρνητικές συνέπειες της επένδυσης σε βάρος των νησιωτών του Βορείου Αιγαίου, μεταξύ των οποίων και η εκτόξευση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η οποία θα στερήσει στο Βόρειο Αιγαίο κοινοτικούς πόρους. Ο κ. Γιακαλής κατηγόρησε τον κυβερνητικό εκπρόσωπο της περιοχής μας ότι αναφέρεται στο “τι θα γίνει μετά το 2020”, παραλείποντας, ωστόσο, ταυτόχρονα το ότι η επένδυση για την οποία γνωμοδότησε θετικά διαρκεί έως το 2041. Παράλληλα, έσπευσε να κατηγορήσει σύσσωμα τους διαφωνούντες με την επένδυση ότι είναι “κατά των ανεμογεννητριών και υπέρ του Μαζούτ” (σ.σ. εννοώντας υπέρ των εργοστασίων της ΔΕΗ), ενώ οι τελευταίοι διασαφήνισαν ότι είναι υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά όχι τόσο μεγάλης και “βιομηχανικής” κλίμακας.

Οι μελέτες

Υπέρ της «Αιγαία Ζεύξης» υπό όρους και προϋποθέσεις ήταν η εισήγηση του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Περιφέρειας, Γιώργου Λεμονού, η μελέτη της Περιφερειακής Επιτροπής Χωροταξίας και Περιβάλλοντος (ΠΕΧΩΠ) Χίου και το Τμήμα Αιολικής Ενέργειας του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) που κάνει λόγο για “ανύπαρκτη” επίδραση στην κτηνοτροφία και προσθέτει παραδείγματα ανάλογης τεχνολογίας σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Από τους κρατικούς φορείς που υιοθετούν πλήρως την εισήγηση της εταιρείας, διαφοροποιήθηκε η ΠΕΧΩΠ Λέσβου.

Στην αντίθετη πλευρά τάσσονται οι εισηγήσεις του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους, της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας και του ΤΕΕ Βορείου Αιγαίου ενώ η Διεύθυνση Δασών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου ζήτησε μελέτη- έρευνα για επιπτώσεις στα απολιθώματα και στο ανάγλυφο του εδάφους, αλλά και προτάσεις εναλλακτικής χωροθέτησης αποφορτίζοντας τις προστατευόμενες περιοχές. 

Από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου έχουν εκπονηθεί δυο διαφορετικές ολοκληρωμένες μελέτες που αφορούν την επένδυση, οι οποίες γνωμοδοτούν αρνητικά. Η μια μελέτη του Ιδρύματος πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Τμήματος Γεωγραφίας, αφορά τη Λέσβο, τη Χίο και τη Λήμνο, (Απρίλιος 2012), ενώ η άλλη πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Τμήματος Περιβάλλοντος και αφορά μόνο τη Λήμνο (Ιούλιος 2012). Στην πρώτη έκθεση επισημαίνεται ότι «η τεράστια και κερδοσκοπική κλίμακα της επένδυσης είναι ασύμβατη και με την κλίμακα του νησιωτικού τοπίου», και ότι «αρκετές από τις αρνητικές επιδράσεις/ επιπτώσεις της επένδυσης Ρόκα αναμένεται να είναι μη αναστρέψιμες και ιδιαιτέρως σημαντικές, τόσο από περιβαλλοντικής και πολιτισμικής πλευράς, όσο και από κοινωνικής και οικονομικής, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό το μέλλον και τις αναπτυξιακές δυνατότητες των νησιών μας».  Επίσης γίνεται λόγος για την ανάγκη καύσης ορυκτών καύσιμων, όταν η ταχύτητα των ανέμων είναι ανεπαρκής.  

Στη μελέτη που έχει εκπονηθεί ειδικά για την περίπτωση της Λήμνου υπογραμμίζεται ότι «παρατηρείται έλλειμμα ως προς τη διαδικασία και το πλαίσιο διαβούλευσης με ανεπαρκή αντισταθμιστικά οφέλη σε σχέση με την κλίμακα του έργου και τις συνέπειες του στην τοπική οικονομία», ενώ υποστηρίζεται ότι «το ζήτημα ανάπτυξης ανεμογεννητριών στη Λήμνο δεν είναι πρόβλημα επιπτώσεων, αλλά δραστικής μετακίνησης του νησιού από το σημερινό παραγωγικό χαρακτήρα του σε ενεργειακό πόλο βιομηχανικής κλίμακας».

Η επιστημονική τοποθέτηση “Βιομηχανικά αιολικά πάρκα στη δυτική Λέσβο;” της Καθηγήτριας Μπριασούλη Ελένης του Τμήματος Γεωγραφίας κάνει λόγο για “ιλιγγιώδη” μεγέθη του έργου. Αναφέρεται στις επιπτώσεις που θα έχει το έργο στο έδαφος, τη βιοποικιλότητα, τους υδατικούς πόρους, την κτηνοτροφία και γεωργία, τον ήπιο τουρισμό και μεταξύ άλλων θέτει κρίσιμα ερωτήματα: «Τι θα γίνει αν, για οποιονδήποτε λόγο, η επένδυση κριθεί μη οικονομικά αποδοτική και εγκαταλειφθεί (όπως έχει συμβεί και συμβαίνει σε άλλες χώρες)».

N. Γιακαλής

Λαμβάνοντας υπόψη τις ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί σε σχέση με την επένδυση, όπως για παράδειγμα τη διαφωνία του Δημοτικού Συμβουλίου Λήμνου, ο κ. Γιακαλής τόνισε ότι αυτές θα επισυναφθούν με την απόφαση της Περιφέρειας και θα σταλούν στο ΥΠΕΚΑ, ενώ ανέφερε: «Τα προβλήματα που θα υπάρξουν στις αρχαιολογικές περιοχές θα ληφθούν υπόψη. Οι διαφωνίες που έχουν ακουστεί δείχνουν ότι δεν υπάρχουν αντίθετες απόψεις, αφού αυτές συμπεριλαμβάνονται στην εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος. Συνεπώς, οι υπηρεσίες των Δήμων θα κληθούν να επιβλέψουν την κατάσταση, ενώ κάποιοι, όσοι κι αν είναι αυτοί θα βρουν εργασία».

«Το έργο αυτό, κυρίως σε ότι αφορά τη διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα, θα μπορούσε να είχε προγραμματιστεί νωρίτερα και να υλοποιηθεί από την ΔΕΗ, όπως έγινε για άλλα αντίστοιχα έργα στη χώρα μας. Αντίθετα κάποιοι τα προηγούμενα χρόνια προωθούσαν την ενεργειακή διασύνδεση των νησιών μας με τα απέναντι παράλια, με ότι αποτελέσματα θα μπορούσε να έχει μια τέτοια προοπτική. Το έργο αυτό μπορεί να διασφαλίσει την ενεργειακή διασύνδεση των νησιών μας με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας. Σήμερα τέτοιου μεγέθους έργα, μπορούν να υλοποιηθούν μόνο με ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες άλλωστε παραμένουν ζητούμενο. Η άποψη της Παράταξης μας είναι ότι πρόκειται για μια σημαντική επένδυση, η οποία πρέπει και μακάρι να υλοποιηθεί», τόνισε ο σύμβουλος του “Αγώνα για τα νησιά μας” Θεόδωρος Βαλσαμίδης. 

Στρ. Κόρακας 

«Το Περιφερειακό Συμβούλιο πρέπει να ξεκαθαρίσει αν εκπροσωπεί  την ανάπτυξη για το λαό ή την κερδοσκοπική βουλιμία της κάθε πολυεθνικής που θέλει να εγκαταστήσει ανεμογεννήτριες- μεγαθήρια στα νησιά μας, για να σώσουν δήθεν το περιβάλλον. Είναι ψέμα ότι θα μείνουν μόνο στις 153 ανεμογεννήτριες, όπως και το ότι το έργο θα γίνει από δικά τους κεφάλαια», τόνισε ο επικεφαλής της “Λαϊκής Συσπείρωσης”, Στρατής Κόρακας.

Β. Τεντόμας 

«Ανεξάρτητα αν η άποψη του περιφ συμβουλίου λαμβάνεται υπόψη γνωμοδοτικά γνωρίζουμε καλά ότι μια αρνητική γνώμη μας θα τους κλονίσει, ενώ μια θετική θα την κουνάνε σαν παντιέρα λέγοντας “η περιφέρεια που εκπροσωπεί τις τοπικές κοινωνίες είπε ΝΑΙ”. Η Περιφερειακή Αρχή αναγόρευσε στην ουσία εξ αρχής τη τεχνική ομάδα υποστήριξης της Iberdrola-Ρόκας, σαν το τεχνικό team της περιφέρειας που θα εξηγούσε (μέσω της λεγόμενης διαβούλευσης) στους ιθαγενείς των τριών νησιών το πόσο καλός είναι ο Ρόκας, το τι ακριβά δώρα μας φέρνει, το πώς «δια μαγείας» σκοπεύει  να λύσει οριστικά το ενεργειακό μας πρόβλημα», τόνισε ο επικεφαλής “Με τους πολίτες κόντρα στον καιρό”, Βασίλης Τεντόμας.

«Σε μια περίοδο όπου καταργούνται σωρηδόν οι υπηρεσίες το ζήτημα της ανάπτυξης είναι επίκαιρο παρά ποτέ. Ωστόσο για να αλλάξει το αναπτυξιακό πρότυπο των νησιών μας πρέπει να το αποφασίσει η Περιφέρεια ή η μια εταιρεία; Αμφισβητούμε τη σκοπιμότητα της επένδυσης και θεωρούμε ότι η Περιφέρεια πρέπει να σεβαστεί την ομόφωνη απόφαση του Δήμου Λήμνου να μην εγκατασταθούν τέτοιας κλίμακας ανεμογεννήτριες στην περιοχή μας», επεσήμανε ο Δήμαρχος Λήμνου, Αντώνης Χατζηδιαμαντής.

Μ. Χαβαράνης 

«Ως διασυντονιστικό δίκτυο νησιωτών, διαμαρτυρόμαστε έντονα και καταγγέλλουμε το ότι δεν έγινε διεθνής διαγωνισμός για την επένδυση, όπως και πραγματική διαβούλευση με ολόπλευρη ενημέρωση σε σχέση με τις μελέτες που κατατέθηκαν από ανεξάρτητους φορείς. Δεν θα αφήσουμε να μετατραπούν τα νησιά μας σε βιομηχανικές ζώνες», σημείωσε μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος του Διασυντονιστικού Δικτύου νησιωτών και κάτοικος Ερεσού, Μιχάλης Χαβαράνης.

Ανθή Παζιάνου - δημοσιογραφος στην εφημερίδα Νέα της Λέσβου