Οι “αγωγιάτες” των θαλασσών

>>Του Αριστείδη Ζαννίκου

“Αγωγιάτης” της θάλασσας είχε αυτοχαρακτηρισθεί απόμαχος ναυτικός της γειτονιάς μου, συγχωρεμένος εδώ και αρκετά χρόνια.

Αγωγιάτες λεγόταν παλιά αυτοί που, κατ' επάγγελμα και επ' αμοιβή, μετέφεραν με ζώα, κάρα, άμαξες και άλλα τροχοφόρα ανθρώπους ή εμπορεύματα από τόπο σε τόπο.

Με άλλα λόγια ήταν οι σημερινοί μεταφορείς. “Αγωγιάτες” λοιπόν λογίζονται και οι ναυτικοί αφού μεταφέρουν με τα καράβια-που βέβαια δεν είναι δικά τους- ανθρώπους και εμπορεύματα από τόπο σε τόπο, ασκώντας διαχρονικά και παγκοσμίως το πλέον ιδιόμορφο, δύσκολο, φθοροποιό και επικίνδυνο επάγγελμα. 'Ενα επάγγελμα που λίγοι επέλεγαν και επιλέγουν επειδή το “τραβά ο οργανισμός τους” οι περισσότεροι όμως από ανάγκη ή τοπική-οικογενειακή συνήθεια.

Η δυσκολία ανεύρεσης εργασίας στη στεριά, οι χαμηλές αμοιβές των περισσότερων στεριανών επαγγελμάτων, έσπρωχναν τους παπούδες και πατεράδες μας ν' αναζητήσουν την τύχη και τη ζήση τους στα “σιδερένια κάτεργα”, στις ιδιόμορφες “πλωτές φυλακές” αυτοεξοριζόμενοι από πατρίδα και οικογένεια για τόσα χρόνια όσα η μισή περίπου ζωή τους.

Η καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας και αμοιβών στη στεριά, οι περισσότερες δουλειές και η προτροπή των ίδιων των πονεμένων ναυτικών πατεράδων, έστρεψε από κάποια στιγμή και μετά, τα νέα παιδιά προς τις επιστήμες, τις τέχνες και το εμπόριο.

Πολιτεία και γονείς, με τρόπο άκριτο και τελείως απρογραμμάτιστο, σπρώξαμε τα παιδιά μας μαζικά στις θεωρούμενες “ευγενείς επιστήμες”, προς το Δημόσιο και προς προσοδοφόρα επαγγέλματα περί το εμπόριο, την οικοδομή και το αυτοκίνητο. 'Ετσι προέκυψε το λεγόμενο “επιστημονικό προλεταριάτο” αλλά και η φούσκα των πληθωρισμένων στεριανών επαγγελμάτων η οποία, λόγω της κρίσης, έσκασε με πάταγο προκαλώντας άπειρα θύματα, με την νεανική ανεργία ήδη στα ύψη και τους μισθούς στα τάρταρα.

Μέσα σ' αυτές τις δραματικές συνθήκες, πάλι η ανάγκη για εργασία, σπρώχνει ξανά χιλιάδες νέους μας στη θάλασσα. Επιλέγουν να γίνουν “αγωγιάτες” αυτής παρά να μείνουν για χρόνια άνεργοι στη στεριά ή να κουτσοδουλεύουν για πενταροδεκάρες και συχνά ανασφάλιστοι. 'Αλλωστε, τώρα η ναυσιπλοΐα είναι αρκετά ασφαλής, τα μπάρκα σχετικά σύντομα, η επικοινωνία με τους οικείους εύκολη, σχεδόν καθημερινή και οι αμοιβές, κυρίως των αξιωματικών γέφυρας και μηχανής, ικανοποιητικές.

Δεν συμβαίνει βέβαια το ίδιο με τις αμοιβές των λοιπών μελών κάθε πληρώματος, που, εδώ και αρκετά χρόνια, καρπώνονται αλλοδαποί ναυτικοί, οι οποίοι, ως πιο “φθηνοί”, εκτόπισαν σταδιακά τους 'Ελληνες. Αυτές ακριβώς τις θέσεις, πιθανά θα επιχειρήσουν να “ανακαταλάβουν” άνεργοι νέοι μας μπροστά στο φάσμα μιας πολυετούς ανεργίας. Η Πολιτεία δείχνει να το επιδιώκει. Οι πλοιοκτήτες επίσης. 'Ομως χρειάζεται προσοχή. Το ενδεχόμενο “πληθωρισμού” δια της υπερπροσφοράς εργασίας, είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε δραστική μείωση των αποδοχών σημερινών και αυριανών ναυτικών. Αν αυτό συμβεί και πλήξει αξιωματικούς και κατώτερα πληρώματα, η ζημιά που θα προκληθεί θα είναι μεγάλη και ανεπανόρθωτη, τόσο για τους ίδιους τους ναυτικούς όσο και για τις τοπικές ναυτικές κοινωνίες και την Εθνική μας οικονομία.

 Τον λόγο και την ευθύνη έχουν η Πολιτεία και οι 'Ελληνες πλοιοκτήτες που πρέπει να κατανοήσουν έγκαιρα ότι, στα παλαιά αντικίνητρα για την στροφή νέων στο ναυτικό επάγγελμα, έχουν ήδη προστεθεί νέα όπως π.χ. η απίστευτη μείωση των ναυτικών συντάξεων και η υποβαθμισμένη παροχή υπηρεσιών υγείας. Θα αποδειχθεί λοιπόν ολέθριο λάθος αν επιχειρηθεί και δραστική μείωση των αποδοχών των εν ενεργεία ναυτικών δια του “πληθωρισμού” αυτών που ήδη διαφαίνεται στον ορίζοντα. Κάτι τέτοιο θα αποτελέσει ταφόπλακα για την Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία.

Και μιας και ο λόγος για την Εμπορική Ναυτιλία, τους ναυτικούς και τους πλοιοκτήτες, εντύπωση προκάλεσε η είδηση ότι, στα νεοεκλεγέντα μέλη του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου Αιγαίου, συγκαταλέγεται και ένας εφοπλιστής ο κ. Γιάννης Κούστας.

Η περιέργεια με έσπρωξε να αναζητήσω πληροφορίες για το “ποιός είναι” ο κ. Κούστας μιας και δεν μου θύμιζε νησιώτη εφοπλιστή.

Διαβάζοντας λοιπόν, πληροφορήθηκα ότι, ο Ηπειρώτης(;) ή εκ Φωκίδας(;) πατέρας του Δημήτρης είχε βιοτεχνία παπουτσιών την οποίαν, ρισκάροντας, πούλησε για να αγοράσει το πρώτο του καράβι.

Σήμερα, ο κ. Γιάννης Κούστας, μετά από λαμπρές σπουδές εντός και εκτός Ελλάδας, διαθέτει έναν τεράστιο στόλο πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Είναι ιδρυτής-ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης παγκοσμίως Εταιρίας λογισμικού ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Δρα περιβαλλοντικά ως πρόεδρος της γνωστής μας HELMEPA( Ελληνική 'Ενωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος).

Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος, μαζί με άλλους επίσης καταξιωμένους επιστήμονες και μη, τάχθηκαν να στηρίξουν το δικό μας Πανεπιστήμιο σε μια δύσκολη και μεταβατική φάση που διέρχονται τα ΑΕΙκαι ΤΕΙ της Χώρας μας.

Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, ως γνωστόν, μεταξύ άλλων, διαθέτει Σχολές και Τμήματα Ναυτιλιακών σπουδών, Διοίκησης Επιχειρήσεων, Περιβάλλοντος και Μηχανικών πληροφοριακών συστημάτων.

Θα είναι κέρδος για το ίδιο το Πανεπιστήμιο, τους φοιτητές του και τα νησιά μας, αν το νέο Συμβούλιο επιδιώξει και καταφέρει να το αναδείξει και να το καταξιώσει διεθνώς ως ένα σύγχρονο Πνευματικό 'Ιδρυμα προσανατολισμένο στην έρευνα, την καινοτομία και βεβαίως ανοικτό στην κοινωνία, στην αγορά εργασίας και την παραγωγή. Το ευχόμεθα ειλικρινά.