Μπορεί να τερματισθεί το «έγκλημα» του «Καλλικράτη»;

>> Γράφει ο Αριστείδης Ζαννίκος

   ΄Οταν το 2010, με το νόμο 3852 (Πρόγραμμα “Καλλικράτης”), προέκυψε η νέα Αρχιτεκτονική της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αρκετοί (μεταξύ αυτών και ο γράφων), μίλησαν για διαπραχθέν “έγκλημα” σε βάρος συγκεκριμένων κοινωνιών και δη νησιωτικών.

  ΄Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά παράδοξα και αντιφατικά αυτής της νέας (αναγκαστικής) συνένωσης Δήμων, ήταν (και παραμένει), η ταυτόχρονη ύπαρξη και λειτουργία, απο τη μια, μικρών και αδύναμων νησιωτικών Δήμων (π.χ. Οινούσσες, Ψαρά, κλπ.) και, από την άλλη η “τερατογέννηση” νησιωτικών Δήμων “μαμούθ” όπως αυτοί της Ρόδου, της Λέσβου, της Χίου, της Σάμου και της Κέρκυρας.

  ' Ηταν τότε ολοφάνερο ότι, κομματικά κριτήρια και προσωπικές πολιτικές στοχεύσεις κάποιων αυτοδιοικητικών, έπεισαν τον τότε αρμόδιο Υπουργό του ΠΑΣΟΚ κ. Γιάννη Ραγκούση να δεχθεί και να επιβάλει το παράλογο δόγμα “κάθε νησί και Δήμος” παραβλέποντας και παρακάμπτοντας τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν τα, ως άνω, πέντε μεγάλα νησιά της Πατρίδας μας.

   Πέραν αυτού, αγνοήθηκε ή υποτιμήθηκε η πρόσθετη δυσκολία που ήταν φυσικό να προκαλέσει στο όλο εγχείρημα η πρωτοφανής οικονομική κρίση.

  ΄Εκτοτε πέρασαν επτά (7) χρόνια και το “πείραμα” του “Καλλικράτη” φανέρωσε ανάγλυφα, ενίοτε με τρόπο δραματικό, τις αδυναμίες και τα τρωτά του. Πλέον, σχεδόν πάντες παραδέχονται και ομολογούν ότι το “πείραμα απέτυχε”. Αποδείχθηκε πόσο δύσκολο έως αδύνατο είναι να λειτουργήσουν επιτυχώς και αποτελεσματικά ως ΕΝΙΑΙΟΙ ΔΗΜΟΙ τα, ως άνω, πέντε μεγάλα νησιά.

   Αυτός είναι ο λόγος που, πρόσφατα, και ενώ η Κυβέρνηση σχεδιάζει νέες θεσμικές αλλαγές στον χώρο της Αυτοδιοίκησης, άρχισαν ξανά οι συζητήσεις για την ανάγκη να χωρισθούν (ανά περίπτωση) τα νησιά αυτά σε δύο,τρεις ή τέσσερις Δήμους βάσει γεωγραφικών, πληθυσμιακών, οικονομικών, κοινωνικών αλλά και καθαρά αναπτυξιακών κριτηρίων ώστε, οι νέοι ΟΤΑ που θα προκύψουν, να είναι πιο ευέλικτοι, πιο λειτουργικοί και άρα πιο αποτελεσματικοί.

  Πέραν του ότι θα προκύψει ενδιαφέρον περισσοτέρων πολιτών-δημοτών να αναμειχθούν στα κοινά της ιδιαίτερης περιοχής τους, είναι βέβαιο ότι, με τους περισσότερους Δήμους ανά νησί, θα έχουμε τοπικές εξουσίες πολύ πιο κοντά στους πολίτες και στα προβλήματά τους, άρα και πιο αποτελεσματικές στις στοχεύσεις τους κάτι που φάνηκε ότι είναι αδύνατον να συμβεί στους “Δήμους γίγαντες”.

   Με δεδομένες τις προθέσεις της Κυβέρνησης καθώς και τις σχετικές συζητήσεις που ήδη γίνονται στα άλλα νησιά, είναι αναγκαία η έναρξη δημόσιου διαλόγου επί του θέματος και στη Χίο.

   Κομματικοί και άλλοι Φορείς, πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί παράγοντες αλλά και απλοί πολίτες, μπορούν και πρέπει να πάρουν θέση εκφράζοντας τις θέσεις και απόψεις τους. Μια παλαιά πρόταση μιλούσε για την ανάγκη ίδρυσης στο νησί μας τριών (3) Δήμων περίπου ως εξής:

  α) Ο πρώην Δήμος Χίου (Χώρα) να συνενωθεί με τους πρώην Δήμους Καμποχώρων και Αγίου Μηνά με, επί πλέον προσθήκη των Καρυών, των Αυγωνύμων και του Αναβάτου.

  β) Ο πρώην Δήμος Ομηρούπολης (πλην Καρυών, Αυγωνύμων και Αναβάτου) να συνενωθεί με τους πρώην Δήμους Καρδαμύλων και Αμανής και

  γ) Οι τρεις νότιοι πρώην Δήμοι του νησιού μας, ήτοι αυτοί των Μαστιχοχωρίων, της Ιωνίας και του Ανέμωνα, να συνενωθούν σε έναν.

    Βέβαια, πέραν του χωροταξικού σχεδιασμού, είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν, ανά περίπτωση, και θέματα ονομασίας κάθε Δήμου έδρας κάθε Δημαρχείου, στελέχωσης αλλά και διαδημοτικής συνεργασίας κυρίως στους τομείς της ύδρευσης, της αποχέτευσης, της καθαριότητας και της ανακύκλωσης.

   Πρέπει μάλιστα να ομολογηθεί ότι, αν η ενοποίηση των πρώην Δήμων σε Ενιαίο Δήμο (Χίου) ήταν ένα τιτάνιο εγχείρημα η διάσπαση αυτού σε τρεις νέους Δήμους φαντάζει σήμερα ως σχεδόν αδύνατη. Όμως, εν γνώσει των τεράστιων δυσκολιών που θα προκύψουν, και επειδή πρέπει κανείς να βλέπει μακριά με ορίζοντα τις επόμενες κρίσιμες δεκαετίες, ας αρχίσει ο δημόσιος διάλογος και ας αναζητηθεί η βέλτιστη λύση που θα αντέξει στην πίεση του χρόνου λύοντας υπαρκτά σημερινά προβλήματα.

Υ.Γ.: Η τυχόν υλοποίηση της Κυβερνητικής πρόθεσης για καθιέρωση στους Δήμους της απλής αναλογικής και διαφορετικού συστήματος ανάδειξης  Δημάρχων και Δημοτικών Συμβούλων, εκτιμώ ότι θα ολοκληρώσει το “έγκλημα” του “Καλλικράτη” και θα αποτελέσει τη χαριστική βολή κατά των Δήμων.

  Η κουλτούρα συνεργασιών που (δήθεν) επιδιώκει ο κυοφορούμενος νέος νόμος, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει στο DNA των Ελλήνων, θα δώσει τάχιστα τη θέση της σε ένα διαρκές, εκβιαστικό “ΠΑΡΕ-ΔΩΣΕ” συμβούλων και Δημάρχων με ό,τι και όσες αρνητικές συνέπειες μπορούμε να φαντασθούμε.

  Η αναγκαία κουλτούρα συνεργασιών, ΔΥΣΤΥΧΩΣ δεν μπορεί να αποκτηθεί ούτε να επιβληθεί με έναν απλό νόμο. Είναι καρπός πολύχρονης και αισθητά αναβαθμισμένης ΠΑΙΔΕΙΑΣ όχι μόνο στα Σχολεία αλλά και στο σπίτι, στη δουλειά, εν τέλει μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι. ΟΧΙ λοιπόν άλλα πειράματα σε βάρος των ΟΤΑ. Φθάνει η ζημιά που προκάλεσε ο “Καλλικράτης”.