Με αφορμή τους Ολυμπιακούς αγώνες (εκτός πλαισίου & μια γλωσσική υπενθύμιση)

>> Του Κ. Α. Ναυπλιώτη

Το θέμα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι τεράστιο και γι’ αυτό δεν θα ασχοληθούμε με τα γνωστά και τετριμμένα∙ π.χ, πως, θεωρείται τιμή η διοργάνωση των αγώνων αυτών για τη χώρα αλλά και για την πόλη που έχει την ευθύνη της διοργάνωσης…

Είναι ανάγκη να επισημάνουμε από την αρχή, πως πέραν της «τιμής» κάποιοι πρέπει να ζητήσουν την ευθύνη –ατιμία όσων επιλέγουν, και αυτών που τους διοργανώνουν στη χώρα τους. Να σημειώσουμε απλά πως οι αγώνες αυτοί δεν έχουν σχέση με τα «ιδεώδη του αθλητισμού»* αλλά είναι θέμα συμφερόντων και άρα αποκλειστικά θέμα χρημάτων. Το σύστημα είναι τόσο οργανωμένο- διεφθαρμένο που όποιος εναντιωθεί «θα τον φάει το σκοτάδι»(1) ή θα στιγματιστεί ως άπατρις ή εθνικός μειοδότης! (προκειμένου για την πατρίδα μας). Αυτό ακριβώς συνέβη από τους πρώτους νεώτερους  Ολυμπιακούς, όταν τα συμφέροντα επικράτησαν ενάντια στον Τρικούπη και τον Δραγούμη. Οι Ολυμπιακοί έγιναν και η Ελλάδα επτώχευσε. Το ίδιο έγινε και το 2004 όταν «επιτέλους πήραμε αυτό που μας ανήκει»! η χώρα πτώχευσε και το κόστος το πληρώνει ο λαός, και ποιός  ξέρει για πόσο ακόμα(2) (απόκλιση κόστους 466%- 533%). Στην περίπτωση της χώρας μας αποδείχτηκε πως τα μεγάλα λόγια δεν… τρώγονται. Αυτά που τρώγονται είναι τα δισεκατομμύρια από τους «ιθύνοντες» και από τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Όσο για τον αθλητισμό, αυτός έχει πάρει διαζύγιο από τους αγώνες αυτούς, γιατί στην πράξη ωφελεί αποκλειστικά τους πολιτικούς τα κόμματα, αλλά και όσους σχετίζονται με το «πνεύμα» των Ολυμπιακών αγώνων. Αυτά ως αρχή∙ γιατί αθλητισμός δεν είναι η βιτρίνα των πρωταθλητών, που όντως χρειάζονται ή αξίζουν ένα «μπράβο». Όμως, για να κάνουμε «τη σπίθα φλόγα» πρέπει να ξεφύγωμε από τις ίντριγκες, τις σκοτεινές δυνάμεις και τα συμφέροντα που πάνω απ’ όλα καλύπτουν το «πνεύμα» (πράγμα σχεδόν αδύνατο).   

Τα παραπάνω θεωρώ πως είναι γνωστά… Και για να ξεφύγουμε απ’ αυτό το πνεύμα, να πούμε τι δεν είναι αθλητισμός!

Αθλητισμός δεν είναι ο πρωταθλητισμός των χορηγών, των διαφημίσεων κλπ. 

Αθλητισμός δεν είναι τα δισεκατομμύρια κέρδος των διαφόρων βιομηχανιών φαρμάκων των δήθεν συμπληρωμάτων τροφών κλπ.

Αθλητισμός δεν είναι οι «ειδικοί» της «παράγκας» ούτε και οι τεθνεώτες ελέω αναβολικών.

Αθλητισμός δεν είναι το χρήμα, τα αναβολικά και το κέρδος… Αθλητισμός είναι η άμιλλα για την Αρετή και πληρωμή το στεφάνι(3). (από αγριελιά για τους αγώνες στην Ολυμπία, κλαδί δάφνης στους Δελφούς, αγριοσέληνου στην Νεμέα και πεύκου στα Ίσθμια). 

Ο αθλητισμός πρέπει να κινείται στα όρια του ανθρώπου και όχι της υπερβολής του «ντοπαρίσματος».

Τέλος, αθλητισμός είναι η αρμονική ανάπτυξη νου, της ψυχής και σώματος με βάση τη λατρεία της φύσεως και όχι θεραπαινίς των παρά φύσιν.

Ο καθένας λοιπόν μπορεί να κρίνει τι είναι αθλητισμός και τι πρωταθλητισμός(4),  που βέβαια απέχει από το σημερινό «πνεύμα» που…σκοτώνει!

Όμως πέραν του πνεύματος αυτού, έχουμε και αυτό που έρχεται από πολύ μακριά και ανεβάζει στα Ομηρικά ύψη.

Σχετική γλωσσική υπενθύμιση.

Έγραφα πριν 4 περίπου χρόνια ότι οι λέξεις αθλητής και άθλιος έχουν κοινή καταγωγή και στη πορεία διαφοροποιήθηκαν. Η λέξη άεθλος είναι Ομηρική και έχει την έννοια του συναγωνισμού για τη νίκη (βλ. Οδ. λ. 548) «…νικάν…επ’ αέθλω». Με την ίδια έννοια χρησιμοποιεί τη λέξη και ο Θουκυδίδης (Επιτ. Β 46) στη φράση «άθλα γαρ οις κείται αρετής μέγιστα, τοίσδε και άνδρες άριστοι πολιτεύουσιν» δηλ. όσοι έχουν καθιερώσει τα πιο μεγάλα βραβεία, για να τιμάται η γενναιότητα, μεταξύ αυτών ζουν πολίτες άριστοι. Όμως εντύπωση προκαλεί το επίθ. άθλιος-α-ον το οποίο στην αρχή χαρακτήριζε αυτόν που διεκδικεί το βραβείο. Σήμερα η λ. αυτή χαρακτηρίζει τον δυστυχή, τον ταλαιπωρημένο, τον ελεεινό… Ανέφερα δε τότε πως η αλλαγή από το καλό προς το κακό δεν έγινε τυχαία, αλλά έχει γενεσιουργό αιτία τη λ. «άθλος»∙ και συνέχιζα… Όντως χρειάζεται «πόνος» (κόπος) και αγώνας για τη νίκη, πράγμα που απαιτεί προσπάθεια, ταλαιπωρία και δυσκολίες. Έφερα δε ως παράδειγμα τους «άθλους του Ηρακλέους» (δηλ. τις ταλαιπωρίες) που έβαλε η Ήρα στον ήρωα, ο οποίος τελικά έφτασε στη νίκη μέσα από κοπιαστικές προσπάθειες, κινδύνους και δυσκολίες. Έτσι οδηγηθήκαμε στη διεύρυνση της έννοιας και την αρνητική σημασία της λέξης «άθλιος»(5), δηλ. ταλαίπωρος, ελεεινός, δυστυχής, πανάθλιος, και εξαθλιωμένος∙ λέξεις που δεν θυμίζουν τίποτα από τους αγώνες για τη νίκη!... Κατέληγα δε προσθέτοντας, πως δεν μπορεί κανείς και ιδιαίτερα οι υπεύθυνοι να μένουν απαθείς, ΚΑΙ μπροστά στην υπεροχή τού άφθιτου γλωσσικού πλούτου, ο οποίος κατέχει την ουσίαν αλλά και τον νούν ως αληθινή περιουσία του ανθρώπου…

Πρόσθετες σημειώσεις- διευκρινήσεις - προσθήκες 

* Το αθλητικό ιδεώδες στην αρχαιότητα ταυτιζόταν με το καθήκον αλλά και την ικανότητα για την υπεράσπιση της πόλεως, δηλ. αποτελούσε το προστάδιο πολεμικών αγώνων κατά του εισβολέως… Οι νέοι της Αρχαίας Ελλάδος παράλληλα με την παιδεία, και με τους αγώνες γινόταν συνειδητοί, υπεύθυνοι και πειθαρχημένοι πολίτες.

(1)Έχουμε το παράδειγμα του αθλητικογράφου Φ. Συρίγου. Όμως δεν ξεχνάω και την αντίδραση και τους χαρακτηρισμούς σε όσους υποστηρίζαμε τότε πως δεν έπρεπε να δεχτούμε τους Ολυμπιακούς γιατί την επιτυχία του εθνικού στόχου θα την πλήρωναν οι εργαζόμενοι, αφού αυτό έγινε και στις προηγούμενες Ολυμπιάδες και μάλιστα σε ισχυρές οικονομίες. Τα αποτελέσματα φάνηκαν μετά από 10 χρόνια…

(2) Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν όσες χώρες έχουν διοργανώσει Ολυμπιακούς αγώνες.

(3) Βασικό επίτευγμα των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων ήταν η κατάπαυση των εχθροπραξιών (εκεχειρία) όχι μόνο μεταξύ των Ελληνικών πόλεων, αλλά και των «βαρβάρων» προς τους Έλληνες. Εκτός όμως από αυτό, η υποδοχή των νικητών στις πόλεις τους ήταν μεγαλειώδης και ισάξια αυτής που γινόταν σε στρατηγούς που γύριζαν νικητές από εκστρατείες. Ακόμα οι νικητές των αγώνων απολάμβαναν ισόβιες τιμές, όπως σίτιση στο Πρυτανείο και διάφορες ατέλειες…Τον 5^ο αι. π. Χ έχουμε το απόγειο της ακμής τού γένους των αθλητών που κατά τον 6^ο αι. π. Χ ευδοκίμησε ως Έθνος αθλητών∙ αλλάζοντας προορισμό στον άνθρωπο ως άτομο προς την τελειοποίηση και την ολοκλήρωσή του, με το «Αιέν Αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων»∙ καθώς σε αυτό το ολυμπιακό πνεύμα συναγωνίζονται και οι νέοι καλλιτέχνες όπως ο Φειδίας, ο Πολύκλειτος (βλ. Νίκη της Σαμοθράκης, Νίκη του Παιωνίου).

Όπως αντιλαμβάνεται κανείς το θέμα-πρόβλημα δεν είναι οι νικητές ούτε και οι τιμές που πρέπει να γίνονται γι’ αυτούς, αλλά ο τρόπος που γίνονται οι νικητές∙ και περισσότερο οι ίντριγκες που προηγούνται για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών οι οποίοι έχουν γίνει games στα χέρια των κεφαλαιοκρατών και όχι πορεία προς την αρμονική ευδοκίμηση του πνεύματος και του σώματος. Ούτε και άμιλλα για τον σεβασμό της ζωής και την ειρηνική συνύπαρξη του ανθρώπου ως προϋπόθεση για την ευτυχία του.

(4) Είναι ηλίου φαεινότερον πως κανείς δεν μπορεί να πρωταγωνιστήσει σε τέτοιους αγώνες, χωρίς τα λεγόμενα…συμπληρώματα τροφών!   

(5) Είναι γνωστό το λογοπαίγνιο του Διογένη του Κυνικού προς τον αγγελιαφόρο τού Μ. Αλεξάνδρου ο οποίος λεγόταν Αθλίας∙ «Άθλιος παρ’ αθλίου, δι’ αθλίου προς άθλιον» ερμην. Ο Άθλιος (βασιλιάς) που συναναστρέφεται με άθλιο, δια του αθλίου (Αθλία, γραμματοκομιστή) σε άθλιο (βασιλ. Αντίπατρος).[λογοτεχνικά είναι παρήχηση του θέματος αθλ-].

                                                                                               knafpl@hotmail.com