«Ανάβουμε Φωτιές στις Γειτονιές» του Κάστρου

Το έθιμο του Αγίου Γιαννιού του Φανιστή, αναβιώνει και φέτος η Εθελοντική Ομάδα Δράσης «Το Κάστρο της Χίου Ένας Χαμένος Παράδεισος», ανάβοντας φωτιές στις γειτονιές του Φρουρίου.

Το έθιμο θα ξεκινήσει  κοντά στα Οθωμανικά Λουτρά του Κάστρου της Χίου (100μ. από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου) και ώρα 9 μ.μ.

 «Φέρτε να κάψουμε τα μαγιάτικα στεφάνια σας παρέα!»

 Λίγα λόγια για το έθιμο από το μέλος της ομάδας μας Γιασεμή Μονιού:

Το έθιμο αυτό του Άη Γιάννη του Φανιστή ή Κλήδονα ή Ριγανά, έχει ρίζες από την Αρχαία Ελλάδα. Ήταν μέρος ιεροτελεστίας για μαντικές τελετές και ήταν αφιερωμένο στο θεό του Ήλιου τον Απόλλωνα. Σύμφωνα μ'αυτό, οι άγαμες κοπέλες μάντευαν το όνομα του μελλοντικού του συζύγου τόσο μέσω του Αμίλητου νερού που κουβαλούσαν από τη βρύση, όσο και από τις φωτιές που άναβαν και πηδούσαν.

Η λέξη Κλήδονας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη 'κληδών' που σημαίνει οιωνός, αλλά και επίκληση. Στην αρχαιότητα αυτή τη μέρα λατρευόταν ο Ήλιος. Έτσι στη δύση του οι άνθρωποι άναβαν φωτιές και μάζευαν αρωματικά φυτά και θεραπευτικά βότανα, όπως τη ρίγανη. Στα χριστιανικά χρόνια αυτή η γιορτή αφιερώθηκε στον Άη-Γιάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή του Χριστού που γιορτάζει στις 24 Ιούνιου το γενέθλιο του να τον ονομάζουν Ριγανά. Μ' αυτά τα θεραπευτικά φυτά και βοτάνια ο Αη-Γιάννης γιαίνει, πιστεύει ο λαός, δηλ. θεραπεύει.

Γι' αυτό λένε: «Άγιε Γιάννη μου, το κεφάλι μου να γιάννει».
Ή «να πηδήσω τον φανό να μου φύγει το κακό»

Οι μικρασιάτες του Κάστρου συνέχιζαν αυτό το έθιμο, προς χάριν του Άη Γιάννη άλλα και για την διασκέδασή τους (όπως λέει ο λαός η φτώχια θέλει καλοπέραση). Την παραμονή του Άη Γιάννη οι λεύτερες κοπέλες έφερναν νερό από τρείς βρύσες χωρίς να μιλούν, αν κάποια μιλούσε έπρεπε να το χύσουν και να το ξαναφέρουν φαντάζεστε τι καλαμπούρι γινόταν. Μετά έριχναν όσοι ήθελαν μέσα στο βάζο με το αμίλητο νερό ένα αντικείμενό τους . Ακολουθούσαν οι φωτιές όπου έκαιγαν τα μαγιάτικα στεφάνια τους εκεί γινόταν χαμός από τα παιδιά που δεν χόρταιναν να πηδούν αλλά και από τους μεγάλους, που περίμεναν υπομονετικά να πέσει η φωτιά για να μπορέσουν να τη περάσουν.

Την άλλη ημέρα το βραδάκι μαζευόταν στην γειτονιά και άνοιγαν τον Κλήδονα. Οι πιο αθυρόστομοι και καλαμπουρτζήδες της γειτονιάς, έβαζαν το χέρι τους και έπιαναν ένα αντικείμενο από το βάζο χωρίς να ξέρουν ποιανού είναι και έλεγαν ένα στιχάκι ως επί το πλείστον σατιρικό.